Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh giải các bài tập địa lí tự nhiên đại cương trong ôn thi học sinh giỏi môn Địa lí ở trường THPT Hồng Quang

lệch hướng đó gọi là lực Côriôlit.
+ Nguyên nhân: 
TĐ hình cầu 
TĐ tự quay quanh trục 
Trái đất quay quanh trục với vận tốc không đều: max ở XĐ – min ở 2 cực
+ Tác động:
Làm lệch hướng các vật thể chuyển đông theo chiều kinh tuyến.
BBC lệch về tay phải so với nơi xuất phát
NBClệch về tay trái so với nơi xuất phát
Lực tăng dần từ XĐ về 2 cực 
Làm lệch hướng gió thổi, dòng biển, đường đạn bay, đi thuyền buồm.
	1.2. Bài tập vận dụng hệ quả chuyển động của Trái đất quanh Mặt Trời
Để giải các bài tập liên quan đến chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời học sinh cần nắm được các kiến thức liên quan đến hệ quả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
	* Chuyển động của Trái Đất quanh mặt Trời
– Quỹ đạo Elíp gần tròn, mặt phẳng hoàng đạo dài 995040000 km 
– Trái đất lúc gần lúc xa Mặt Trời:
 . Nơi gần cách 147 triệu km, vào ngày 3/1
 . Nơi xa nhất cách 152 triệu km, vào ngày 5/7
– Hướng chuyển động từ T– Đ ( vận tốc trung bình 28 km/h )
– Thời gian: 365 ngày 5 giờ 48 giây 46 phút
– Trong khi chuyển động trục trái đất bao giờ cũng nghiêng một phía không đổi (nghiêng với mặt phẳng quỹ đạo một góc không đổi 66 độ 33 phút). Đây gọi là chuyển động tịnh tiến xung quanh mặt trời của Trái đất.
* Hệ quả 
Chuyển động biểu kiến của Mặt Trời 
Nguyên nhân 
Do Trái đất chuyển động quanh mặt trời, trục luôn nghiêng về một phía không dổi nên nguời ta có ảo giác hàng năm mặt trời di động biểu kiến giữa hai chí tuyến 
 Hiện tượng mùa và ngày đêm dài ngắn theo mùa
+ Nguyên nhân:
 – Trái đất hình cầu
 – Trái đất tự quay quanh trục
	 – Trái đất chuyển động quanh mặt trời trục trái đất nghiêng 	 không đổi hướng một góc 66 độ 33 phút
+ Hiện tượng mùa	
– 21/3 đến 23/9: Nủa cầu bắc ngả về phía mặt trời – góc chiếu sáng, thời gian chiếu sáng lớn hơn - Nhận được nhiều ánh sáng và nhiệt hơn – nửa cầu Bắc là mùa nóng , nửa cầu Nam là mùa lạnh
– 23/9 đến 21/3: Nửa cầu bắc xa mặt trời – góc chiếu sáng , thời gian chiếu sánga nhỏ hơn nửa cầu nam – Nửa cầu bắc là mùa lạnh, nửa cầu nam là mùa nóng
– Vào thời kỳ chuyển tiếp xuân phân, thu phân trái đất hướng cả hai nửa cầu về phía mặt trời như nhau – hai nửa cầu có góc chiếu sáng và thời gian chiếu sáng như nhau trên cùng 1 vĩ độ ở 2 bán cầu.
– Mùa ở hai bán cầu trái ngược nhau
Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa 
– 21/3 – 23/9: nửa cầu bắc ngả về phía mặt trời – Mặt phẳng phân chia sáng tối đi qua phía sau cực bắc, phía trước cực nam – miền diện tích chiếu sáng lớn hơn miền diện tích trong bóng tối – nửa cầu bắc ngày dài hơn đêm, nửa cầu nam đêm dài hơn ngày 
– 23/9 – 21/3: nửa cầu bắc ở ngả xa mặt trời – mặt phẳng phân chia sáng tối đi qua phía sau cực Nam , phía trước cực bắc – nửa cầu bắc phần diện tích chiếu sáng nhỏ hơn phần diện tích trong bóng tối – nửa cầu bắc ngày ngắn hơn đêm
	1.3. Vẽ các loại sơ đồ, điền và hoàn thành các loại sơ đồ
* Vẽ các loại sơ đồ
Các loại sơ đồ ở phần địa lí tự nhiên đại cương thong thường tập trung ở các phần:
Sơ đồ về vũ trụ. Các chuyển động của Trái đất. Hệ quả
Sơ đồ khí quyển
Sơ đồ thủy quyển
Sơ đồ thổ những quyển và sinh quyển.
* Điền và hoàn thành các sơ đồ
Bao gồm các dạng điền tên sơ đồ
Điền nội dung còn thiếu trên sơ đồ
Xác định các hướng trên sơ đồ
Giải thích các hiện tượng trên sơ đồ
	2. Hướng dẫn giải các bài tập địa lí tự nhiên đại cương	
	2.1. Bài tập vận dụng hệ quả chuyển động của Trái đất quanh trục
Dạng 1. Tính giờ và tính kinh tuyến khi biết giờ
Bước1: Tính múi giờ
A thuộc bán cầu đông Kinh độ A:15= x làm tròn theo quy tắc toán học
A thuộc bán cầu tây : (360- A):15 = y 
 Hoặc A:15 = x thì A thuộc múi 24-x
Bước 2: Tính khoảng cách chênh lệch hai múi giờ 
Bước 3: Tính giờ Cần tính khu vực múi cao hơn thì (+)tính về phía Đông
 Cần tính khu vực múi thấp hơn thì (-) về phía Tây 
Bước 4: Tính ngày
- Cùng bán cầu không đổi ngày
- Khác bán cầu đổi ngày theo quy luật T- Đ lên một ngày
Bài tập vận dụng:
Bài số 1: Biết giờ ở kinh tuyến số 1000 Đ là 16 giờ ngày 19/9/2004. Tính giờ ở kinh tuyến mang số 1000 T,1150 T ,1760 Đ
	Bài làm
Kinh tuyến 1000 Đ thuộc múi giờ: 100:15=6 dư 10. Nên thuộc múi giờ 7
Kinh tuyến 1000 T thuộc múi giờ:
	-(360-100):15=17 dư 5. Nên thuộc múi giờ 17
	-24-7=17
Kinh tuyến 1150 T thuộc múi giờ: (360-115):15
Cách khác: Không chính xác với trường hợp 2 kinh tuyến : 1 ở đầu múi , 1 ở cuối múi 
-Khoảng cách chênh lệch hai kinh tuyến là: 1000 Đ đến1000 T là 200
-Tức là chênh nhau: 200:15=13 múi
-1000 T sẽ có giờ là: 16-13=3 giờ
Bài số 2 : Một hành khách nước ngoài đi chuyến bay liền từ nước mình tới sân bay Tân Sơn Nhất – Việt Nam vào lúc 20 h ngày 24/12/2005 . Ông nhận thấy đồng hồ của mình kém với giờ Việt nam là 6 giờ cùng ngày . Hỏi ông ta đi từ quốc gia có thủ đô thuộc múi giờ bao nhiêu?
Bài làm
- Như vậy múi giờ nơi xuất phát chênh với múi giờ Việt Nam là 6 múi về phía Tây.
– Vậy thủ đô nước đó ở múi giờ 7 – 6 = 1.
– Sẽ thuộc kinh tuyến từ : 7,5 độ – 22,5 độ .
Dạng 2. Xác định phương hướng trên bản đồ
+ Xác định kinh tuyến ,vỹ tuyến
+ Dựa vào kinh tuyến xác định. 
- Hướng Bắc là phía trên kinh tuyến.
- Hướng Nam là phía dưới kinh tuyến.
+ Dựa vào vỹ tuyến xác định.
- Hướng Tây là tay trái vĩ tuyến
- Hướng Đông là tay phải vĩ tuyến
Bài tập 1:
a/Khi nào mặt trời mọc đúng hướng đông và lặn đúng hướng tây? Tại sao như vậy? b/Đứng trên xích đạo vào ngày 20/5 Mặt Trời mọc hướng nào, lặn hướng nào? 
Bài làm
a/ Ngày 21/3 & 23/9 do MT chiếu vuông góc với xích đạo nên bất cứ địa điểm nào trên trái đất cũng thấy MT mọc đúng hướng Đ lặn đúng hướng T
Vì: MT chiếu vuông góc với xích đạo mà tia MT song song
b/ Ngày 20/5 MT ở trên xích đạo nên MT sẽ mọc hướng ĐĐB và lặn hướng TTB (Vào tất cả các ngày từ 22/3 đến22/9)
Vì: xích vĩ mặt trời không quá CTB và CTN nên chỉ trong cunghướng ĐĐB hoặc ĐĐN)
xích vĩ MT là góc tạo bởi tia sáng MT với mặt phẳng xích đạo.
+Từ 22/3-22/9 MT mọc hướng ĐĐB, lặn hướng TTB
+Từ 24/9-20/3 ĐĐN TTN 
Bài tập 2 : Một chiếc máy bay xuất phát từ thủ đô Hà Nội bay theo phương B 1000 Km,rẽ hướng Đ 1000 Km, sau đó đi về hướng N 1000 Km,bay về hướng T 1000 Km. Hỏi máy bay có về nơi xuất phát không?
Bài làm
+Muốn xác định phương hướng phải dựa vào mạng lưới KT,VT.
+Mà KT,VT tạo mạng lưới hình thang cân có đáy nhỏ hướng về phía cực (ở BBC )
+Máy bay bay theo đường bay trên tức là bay theo hình thang cân nên sẽ không về nơi xuất phát.
	Bài tập 3: Xác định tọa độ vị trí của A (trong vùng nội chí tuyến), biết rằng độ cao của Mặt Trời lúc 12h trưa ở đó vào ngày 22/6 là 87035’ và giờ ở đó nhanh hơn kinh tuyến gốc là 7h03’?
Bài làm
	Xác định vĩ độ của A:
	A nằm ở vĩ độ bắc vì A vào ngày 22/6 có góc nhập xạ lớn hơn 66033’ (bắc xích đạo) jA = a - (900 – h0) = 23027’ – (900 – 87035’) = 21002’B
	Xác định kinh độ của A: A có kinh độ đông vì A có giờ sớm hơn so với giờ ở kinh tuyến gốc: lA = 7h30’ x 150 = 105045’Đ
	Þ Tọa độ địa lý của A [21002’B, 105045’Đ]
	Bài tập 4: Xác định tọa độ địa lí của A (BBC) khi độ cao của Mặt Trời trên đường chân trời tại A lúc 12h trưa ngày 22/6 là 41030’B và ở Việt Nam (1050Đ) lúc đó là 7h20’?
Bài làm
	Xác định vĩ độ của A: Vào ngày 22/6 góc tới tại điểm A là 41030’ nên vị trí nằm ngoài chí tuyến Bắc: hA = 900 - j + 23027’ Þ jA = 900 – h0 + 23027’ = 900 – 41033’ + 23027’ = 71057’B
	Xác định kinh độ của A: 
	Giờ điểm A chênh lệch so với Việt Nam : 12h – 7h20’ = 4h40’
	Số kinh độ chênh lệch: 4h40’ x 150 = 700
	Do A có giờ sớm hơn Việt Nam nên nằm về phía đông so với Việt Nam
	Kinh độ của A: lA = 1050 + 700 = 1750Đ
	Þ Tọa độ địa lý của A [71057’B, 1750Đ]
Dạng 3: Vận dụng lực Côriôlit
Bài tập: Hãy rút ra quy luật chung và sự phân bố các dòng biển? 
* Khái niệm : Nước ở đại dương chuyển động thành các dòng , tương tự dòng sông trong lục địa đó là hải lưu 
* Nguyên nhân sinh ra : – do gió 
	 – xung lực cơ học: nhiệt độ , độ mặn 
* Mô tả về các dòng biển:
+ Các dòng nóng
– Trong vùng nhiệt đới 2 bên xích đạo có những dòng hải lưu nóng chảy theo hướng T - Đ
Ví dụ : TBDương – BBC có dòng nguợc chiều tín phong
 – NBC dòng theo chiều tín phong nam
– Gặp lục địa các dòng biển nóng chuyển hướng về phía B ở BBC và phía N ở NBC nhưng lệch ít vì lực nhỏ
– Đến vĩ độ 30 ảnh hưởng của lực cô– ri– ôlít mạnh dần nên lệch sang tay phải ở BBC và tay trái ở NBC
+ Các dòng lạnh : 
– Xuất phát từ vòng cực về phía XĐ – BBC lệch tay phải so với nơi xuất phát 
NBC lệch tay trái so với nơi xuất phát
	2.2. Bài tập vận dụng hệ quả chuyển động của Trái đất quanh Mặt Trời
Dạng 1: Tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh ở các vĩ độ
Muốn tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh của điểm A có A0 vĩ, ta cần nắm số ngày từ lúc Mặt Trời lên thiên đỉnh tại xích đạo 00 đến chí tuyến 23027’đi mất ở BBC: 93 ngày. Ở NBC: 90 ngày. Mỗi ngày Mặt Trời đi được ở BBC: 908”, ở NBC: 938”.
Bước 1: Đổi vĩ độ của điểm A ra giây (1)
Bước 2: Tính số ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh từ xích đạo đến vĩ độ của điểm A bằng cách lấy (1): 908” (ở BBC) hoặc 938” (ở NBC) (2)
Bước 3: Tính ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh
Ở BBC: lần I:  Từ 21/3 + số ngày đến A. lần II: 23/9 - số ngày đến A.
Ở NBC: lần I: Từ 23/9 + số ngày đến A. lần II: 21/3 - số ngày đến A.
Lưu ý : số ngày trong các tháng có liên quan: Các tháng có 31 ngày là: tháng I, III , V, VII, VIII, X, XII. Các tháng có 30 ngày là: tháng IV, VI, IX, XI.Tháng II chỉ có 28 ngày, năm nhuận có 29 ngày.
Bài tập vận dụng
Bài tập 1: Mặt Trời sẽ lên thiên đỉnh vào những ngày tháng nào trong năm ở những địa điểm sau; Hà Nội (20002’B), Thành phố Hồ Chí Minh (10040’B)?
Bài làm
- Từ ngày 12/3 – 22/6 Mặt Trời chuyển động biểu kiến từ xích đạo lên Chí tuyến Bắc đi được một góc = 23027’ (trong 93 ngày)
Vậy 1 ngày Mặt Trời sẽ chuyển động biểu kiến được một góc là:
23027’ : 93 ngày = 0015’07”.
Mà tại Hà Nội (20002’B) sẽ nằm trong vùng nội chí tuyến.
Vậy Mặt Trời chuyển động biểu kiến từ Xích đạo lên Hà Nội sẽ hết thời gian:
20002’B : 0015’07” = 83 ngày
Mặt Trời lên thiên đỉnh tại Hà Nội: Lần 1: 21/3 + 83 ngày = ngày 12/6
 Lần 2: 23/9 – 83 ngày = Ngày 1/7
Dạng 2: Tính góc nhập xạ của các vĩ độ
Công thức tổng quát:  h0 = 900 - φ ± δ
Trong đó:      
 * φ: độ vĩ của điểm cần tính.
* δ: độ lệch của góc chiếu so với xích đạo.
- Vào 2 ngày 21/3 và 23/9 Mặt trời lên thiên đỉnh ở xích đạo nên δ = 0.
- Ngày 22/6 và 22/12 Mặt trời lên thiên đỉnh ở xích đạo nên ở CTB hoặc CTN nên δ = ±  23027’.
Ngày 21/3 và 23/9 tại xích đạo h0 = 900 – 00 = 900 và giảm  từ  xích đạo về 2 cực.
Ngày 22/6: Mặt trời lên thiên đỉnh tại CTB (23027’ B), nên mọi vĩ độ ở ngoài vùng nội chí tuyến BBC có δ = + 23027’ xích đạo và NBC có δ = - 23027’.
Ngày 22/12: Mặt trời lên thiên đỉnh tại CTN (23027’ N), nên mọi vĩ độ ở ngoài vùng nội chí tuyến NBC có δ = + 23027’ xích đạo và BBC có δ = - 23027’.
Bài tập 1: Cho 3 địa điểm sau đây:   Hà Nội (210 01'B), Tp Hồ Chí Minh (10047' B), Buôn Ma Thuột (120 41’B). Tính góc nhập xạ của tia sáng Mặt trời ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh?
 	 a. Vào ngày tháng nào trong năm, Mặt trời lên thiên đỉnh ở Buôn Ma Thuột?
 	b. Tính góc nhập xạ của tia sáng Mặt trời ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh khi Mặt trời lên thiên đỉnh ở Buôn Ma Thuột?
Bài làm
	a) Ngày Mặt Trời lên thiên đỉnh trong năm tại Buôn Ma Thuột vĩ độ 120 41’B.
Mặt Trời di chuyển biểu kiến từ xích đạo (21/3) lên chí tuyến Bắc (22/6) hết 93 ngày, một ngày Mặt Trời chuyển động biểu kiến một góc 0015’08’’ = 908”
Vậy Mặt Trời chuyển động biểu kiến từ xích đạo lên 120 41’B là: 
120 41’ = 45660” : 908” = 50 ngày (làm tròn số). Suy ra:
- Mặt Trời lên thiên đỉnh ở 120 41’B lần thứ nhất là:
Ngày 21/3 + 50 ngày = Ngày 10/5
- Mặt Trời lên thiên đỉnh tại vĩ độ 120 41’B lần thứ hai là
Ngày 23/9 – 50 ngày = Ngày 4/8
	b) Góc nhập xạ tại Hà Nội và TP.HCM khi MT lên thiên đỉnh tại Buôn Ma Thuột là
- Ở Hà Nội:
 Hà Nội: nằm phía Bắc của BMT góc nhập xạ được tính bằng công thức sau:
 hA = 900 - jA + a     (a vĩ độ nơi MT lên thiên đỉnh) ( jA là vĩ độ cần tính)
Thay số:    hA = 900 – 210 01' + 120 41’
 hA (Hà Nội) = 810 40’
- Ở Tp Hồ Chí Minh:
Tp Hồ Chí Minh nằm phía Nam của BMT góc nhập xạ ở Tp Hồ Chí Minh được tính bằng công thức sau:
hA = 900 + jA  - a (a vĩ độ nơi MT lên thiên đỉnh) ( jA là vĩ độ cần tính)
Thay số:         hA = 900 + 10047' - 120 41’
hA(TP.HCM) = 880 06’
Dạng 3: Tính độ vĩ (φ) khi biết góc nhập xạ
	Từ công thức tổng quát tính góc nhập xạ:
h0=900 - φ ± δ mà  φ = 900 – h0 ± δ
* Đối với vùng nội chí tuyến: φ = h0 - 900 + δ
* Đối với vùng ngoại chí tuyến: φ = 900 – h0+ δ
* Đối với tất cả các độ vĩ ở NBC: vào ngày 22/6
Công thức tổng quát là φ = 900 – h0 – δ
Bài tập 1: Tính φ của điểm A nằm trong vùng nội chí tuyến BBC vào ngày 22/6 khi biết h0= 800
δ A =  (800 - 900) + 23027’ = 13027’ = 13027’B.
Bài tập 2: Tính φ của điểm B nằm trong vùng nội chí tuyến BBC vào ngày 22/6 khi biết h0 = 87034’.
φ B =  87034’ - 900 + 23027’ = 21001’B
Bài tập 3:  Tính φ của điểm C có h0 = 43006’ vào ngày 22/6.
φ C = 900 – h0 + δ = 900 – 43006’ + 23027’ = 71001’B.
Bài tập 4:  Tính φ của điểm D khi biết h0 = 43006’
φ D = 900 – h0 – δ = 900 – 43006’ – 23027’ = 23027’N.
Vào ngày 22/12 thì ngược lại với ngày 22/06.
	2.3. Vẽ các loại sơ đồ, điền và hoàn thành các loại sơ đồ
	Bài tập 1:
a, Tên cụ thể của hình vẽ là gì ?
b, Hình vẽ mô tả những gì, Giải thích ý nghĩa của các ngày có trong hình vẽ 
Bài làm
	a. Tên của hình vẽ: Các mùa theo dương lịch ở bán cầu Bắc
	b. Hình vẽ mô tả các mùa theo dương lịch ở bán cầu Bắc.
	- Mùa là một phần thời gian của năm, nhưng có những đặc điểm riêng về thời tiết, khí hậu.
	- Nguyên nhân gây ra các mùa là do trục Trái Đất nghiêng với mặt phẳng quĩ đạo của Trái Đất và trong suốt năm, trục của Trái Đất không đổi phương trong không gian, nên có thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, có thời kì bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời. Điều đó làm cho thời gian chiếu sáng và sự thu nhận bức xạ Mặt trời ở mỗi bán cầu đều thay đổi trong năm.
	Người ta chia 1 năm ra 4 mùa. ở bán cầu Bắc, thời gian bắt đầu và kết thúc của các mùa của các nước theo dương lịch. Các nước theo dương lịch ở bán cầu Bắc lấy 4 ngày: Xuân phân (21/3), hạ chí (22/6), thu phân (23/9), đông chí (22/12) là bốn ngày khởi đầu của 4 mùa.
	Bài tập 2:
a, Nêu tên của hình vẽ 
b, Xác định khu vực nào trên trái đất có hiện tượng mặt trời lên thiên đỉnh một năm 2 lần, khu vực nào 1 lần, khu vực ngoại chí tuyến có hiện tượng mặt trời lên thiên đỉnh không? 
Bài làm
a. Hình vẽ mô tả đường biểu diễn chuyển động biểu kiến của Mặt Trời trong năm.
Mặt Trời lên thiên đỉnh là hiện tượng xảy ra ở những địa điểm trong vùng nội chí tuyến (từ chí tuyến Bắc (CTB) đến chí tuyến Nam (CTN) lúc 12h (giữa trưa) Mặt Trời ở ngay trên đỉnh đầu của một điểm, tia sáng Mặt trời thẳng góc với đường chân trời của địa phương đó vào những ngày khác nhau.
Nguyên nhân của hiện tượng này là do trục Trái Đất nghiêng một góc 66033’  không đổi so với mặt phẳng quỹ đạo trong khi chuyển động tịnh tiến trên quỹ đạo quanh Mặt Trời, làm cho Mặt Trời lên thiên đỉnh lần lượt  các điểm trong vùng nội chí tuyến Bắc bán cầu (BBC) đến Nam bán cầu (NBC).
b. Từ ngày 21/3 (Xuân Phân) đến ngày 23/9 (Thu Phân), BBC ngã về phía Mặt Trời nên Mặt Trời lên thiên đỉnh lần lư ợt tại các điểm trong vùng nội chí tuyến Bắc bán cầu (BBC), xa nhất là tại CTB (23027’B).Từ sau ngày 23/9 đến ngày 21/3 năm sau NBC ngã về phía Mặt Trời nên Mặt Trời lần lượt lên thiên đỉnh ở vùng nội chí tuyến NBC, xa nhất là tại CTN (23027’N).
Mọi điểm trong vùng nội chí tuyến trong 1 năm đều có 2lần Mặt Trời lên thiên đỉnh nhưng vào các ngày khác nhau. Càng xa xích đạo khoảng cách giữa 2 lần Mặt Trời lên thiên đỉnh càng gần nhau. Vùng ngoại chí tuyến không có hiện tượng này.
	IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Áp dụng sáng kiến này trong công tác bồi dưỡng HSG năm học 2013 – 2014, 2014 - 2015 tôi đã tiến hành nghiên cứu và thấy được những kết quả khả quan. 
Năm học 2013-2014 số học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp trường là 2 học sinh, cấp tỉnh là 01 học sinh, cấp quốc gia 01 học sinh.
Năm học 2014-2015 số học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp trường là 02 học sinh, cấp tỉnh là 01 học sinh.
Nếu được đầu tư kĩ lưỡng đây sẽ là một sáng kiến có tính ứng dụng thực tiễn cao phục vụ thiết thực cho công tác giảng dạy thu hút được nhiều giáo viên có niềm đam mê nghiên cứu về lĩnh vực này. 
Quan trọng hơn học sinh đã cảm thấy hứng thú hơn với môn học, không bị áp lực bởi khối lượng kiến thức thi học sinh giỏi mà chất lượng được nâng lên.
Phần 3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Áp dụng sáng kiến này trong công tác bồi dưỡng HSG năm học 2013 – 2014, 2014 - 2015 tôi đã tiến hành nghiên cứu và thấy được những kết quả khả quan. 
Năm học 2013-2014 số học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp trường là 02 học sinh, cấp tỉnh là 01 học sinh, cấp quốc gia 01 học sinh. Lần đầu tiên nhà trường có HSG quốc gia.
Năm học 2014-2015 số học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp trường là 02 học sinh, cấp tỉnh là 01 học sinh.
Nếu được đầu tư kĩ lưỡng đây sẽ là một sáng kiến có tính ứng dụng thực tiễn cao phục vụ thiết thực cho công tác giảng dạy thu hút được nhiều giáo viên có niềm đam mê nghiên cứu về lĩnh vực này. 
Quan trọng hơn học sinh đã cảm thấy hứng thú hơn với môn học, không bị áp lực bởi khối lượng kiến thức thi học sinh giỏi mà chất lượng được nâng lên.
*Giáo viên: 
Tạo ra tâm thế hứng thú, thúc đẩy quá trình lĩnh hội tri thức môn học và bồi dưỡng học sinh giỏi. Thông qua việc giải các bài tập địa lí tự nhiên phục vụ công tác giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi từ đó góp phần thúc đẩy tính tích cực tư duy của học sinh, nâng cao chất lượng học tập. Nếu có nhiều hình thức tổ chức dạy học kết hợp với đồ dùng dạy học sẽ trở lên hấp dẫn và người học thấy được ý nghĩa của môn học.
Qua việc nghiên cứu giải các bài tập địa lí tự nhiên đại cương giúp chúng ta có có khả năng sáng tạo và vận dụng linh hoạt tri thức trong tình huống sư phạm, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh phát triển môn học.
Rèn luyện cho chúng ta, kĩ năng, thói quen, tính kỉ luật trong công việc. Đồng thời có ý thức thường xuyên học hỏi trau rồi chuyên môn để tìm ra phương pháp phù hợp.
Muốn vậy người giáo viên phải nhiệt tình, say mê, có lòng nhiệt huyết yêu nghề . có kiến thức chuyên môn vững.
*Học sinh:
Giúp các em có những định hướng trong việc ôn thi học sinh giỏi, biết vận dụng kiến thức một cách linh hoạt vào giải quyết các loại bài tập. Tạo hứng thú cho việc học tập.
Có ý thức học tập, hiểu vấn đề một cách sâu sắc.
2. Khuyến nghị
Nhà trường nên tạo điều kiện cho Giáo viên có năng lực có điều kiện để nghiên cứu.
Có sự hỗ trợ về kinh phí và có sự động viên kịp thời khi giáo viên đưa ra những đề tài, ý tưởng có tính khả thi cao.
Nên có những buổi sinh hoạt chuyên đề nhằm trao đổi kinh nhiệm về chuyên môn và những vấn đề có liên quan, từ đó có thể rút ra các gải pháp phù hợp với từng môn học và với đối tượng học sinh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa Địa lí lớp 12 - NXB giáo dục.
2. Sách giáo viên Địa lí lớp 12 - NXB giáo dục.
3. Địa lí Kinh tế xã hội Việt Nam - Lê Thông.
4. Tuyển tập đề thi Ôlimpic môn Địa lí các năm từ 2004 đến 2014.
5. Đề thi học sinh giỏi cấp trường, cấp tỉnh, quốc gia các năm từ 2006-2014.
Xác nhận, đánh giá, xếp loại của đơn vị
.......................................................................
....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................
Yên Bái, ngày 02 tháng 01 năm 2015
Người viết
Nông Thanh Lượt
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRÊN