Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh giải một số bài toán về độ rượu

PHÒNG GIÁO DỤC QUẬN TÂN BÌNH
TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG
TỔ LÍ HOÁ SINH
&
 TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM :
GIÚP HỌC SINH GIẢI MỘT SỐ BÀI TOÁN VỀ ĐỘ RƯỢU.
 HỌ VÀ TÊN TÁC GIẢ: NGUYỄN THỊ NHƯ THÚY 
 CHỨC VỤ : GIÁO VIÊN .
 NĂM HỌC : 2006-2007
 A.BAØI TOAÙN PHA LOAÕNG DUNG DÒCH ( CHO THEÂM NÖÔÙC VAØO).
Ví duï 1: cho 50ml nöôùc vaøo 250ml hoãn hôïp röôïu etylic 300 .Tính ñoä röôïu cuûa dung dòch môùi .
PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI :
PHAÀN GV HÖÔÙNG DAÃN
1.Cho hoïc sinh toùm taét ñeà baøi :(ñaây laø phaàn raát quan troïng vaø quyeát ñònh cuûa baøi toaùn)
2. Sau khi toùm taét ñeà, HS seõ thaáy ngay caàn tìm ñaïi löôïng naøo tröôùc ?
3.GV:hoûi HS vaäy khi cho theâm nöôùc vaøo thì chaát tan coù thay ñoåi khoâng?
4.GV:ñöa 75ml röôïu ngchaát leân sô ñoà ñaët vaøo dd ban ñaàu vaø dd luùc sau .
5. Phần đáp số HS dễ nhận ra .
PHAÀN HS LAØM BAØI:
1.DD ban ñaàu Vhh=250ml
	 Ñoä röôïu=300	+ VH2O=50ml
	 V röôïu ng chaát=?
	 75ml
	DD luùc sau ÑoÄ röôïu =?
 V röôïu ngchaát =75ml
 V hoãn hôïp=?
2.V röôïu ngchaát = =75ml
3.HS :chaát tan khoâng thay ñoåi 
4.V hoãn hôïp luùc sau = 250 + 50 = 300ml
5.Độ rượu của dung dịch mới là:
 Độ rượu = = 25 0
B. BÀI TOÁN CHO THÊM CHẤT TAN VÀO DUNG DỊCH CÓ SẴN ĐỘ RƯỢU. 
Ví dụ 2:
Cần bao nhiêu thể tích rượu nguyên chất cho vào 60 ml dung dịch rượu 40 0 thành rượu 60 0 
PHẦN GV HƯỚNG DẪN
1GV: hướng dẫn HS tóm tắt đề bài ,lập sơ đồ tóm tắt 
2.GV: Hỏi khi cho thêm chất tan vào dung dịch rượu thì DD lúc sau có sự thay đổi nào ?
3. Ta đặt x cho lượng chất tan cho thêm vào 
4.Thể tích rượu nguyên chất trong dd lúc sau có giữ nguyên như ban đầu không? 
 Thể tích dd rượu lúc sau có giữ nguyên như ban đầu không? 
5.Các em hãy tất cả các đại lượng vừa tìm vào công thức độ rượu.
PHẦN HS LÀM BÀI
1.HS làm bài: 
DDban đầu Vhỗn hợp=60ml
 Độ rượu =400 + V rượu ng chất ?
 Vrượu ng chất =?
 DDlúc sau : độ rượu=60 0
 Vrượu ng chất =?
 V hỗn hợp=?
2. Chất tan thay đổi ,dung dịch thay đổi , nồng độ thay đổi .
3. V rượu nguyên chất trong dd lúc đầu :
 = 24 ml 
4. V rượu nguyên chất trong dd lúc sau.
 24 + x
 V dd rượu lúc sau
 60 + x 
 5.Thay vào công thức độ rượu ta có :
 60 = . 100 
 	 X = 30 
Vậy thể tích rượu nguyên chất thêm vào là 30 ml.
 C.BÀI TOÁN PHA TRỘN HAI DUNG DỊCH CÓ ĐỘ RƯỢU KHÁC NHAU:
Ví dụ 3: Pha trộn 60ml dung dịch rượu 40 0 với 80ml dung dịch rượu 20 0 .Tìm độ rượu của dung dịch mới thu được . 
PHẦN GV HƯỚNG DẪN
1GV: hướng dẫn HS tóm tắt đề bài ,lập sơ đồ tóm tắt 
GV phân tích để HS thấy rõ hai dd ban đầu có độ rượu khác nhau ,trộn lẫn vào nhau .
2.GV:Các em hãy xem trong hai dd ban đầu còn thiếu đại lượng nào ? Hãy tìm xem
PHẦN HS LÀM BÀI
1.HS làm bài: 
DDban đầu
 DD1: Vhỗn hợp=60ml	 DD2: Vhỗn hợp=80ml
 Độ rượu =400 + Độ rượu =200 
 DDlúc sau : độ rượu=?
 Vrượu ng chất =?
 V hỗn hợp=?
2. V rượu nguyên chất trong DD1 là:
 60 x 40 
 	 = 24ml
 100 
 V rượu nguyên chất trong DD2 là:
 80 x 20
 	= 16ml
 100 
 V rượu nguyên chất trong DD rượu lúc sau là:
 24 + 16 = 40ml
 V hỗn hợp lúc sau là :
 60 + 80 = 140 ml 
 Độ rượu trong dung dịch mới là :
 40 x 100 
 	= 28.57 0 
 140 
2. Hiệu quả ban đầu :
-Khi thực hiện giải toán bằng phương pháp tóm tắt ,lập sơ đồ giải ,đã giúp cho học sinh hiểu rõ đề ,từ đó các em có thể hình dung ngay cách giải một bài toán về độ rượu như thế nào .
 - Giáo viên cần nhấn rõ cho học sinh hiểu đề như : dung dịch nào là ban đầu ,dung dịch nào là lúc sau ,chất cho thêm vào là chất tan hay nước ,hay một dung dịch khác.
 -Giải theo phương pháp này tôi nhận thấy đa số các em học sinh hiểu bài một cách rõ ràng , từ đó các em biết vận dụng để giải một số bài toán cơ bản về độ rượu ,kể cả học sinh trung bình và yếu . Đối với học sinh giỏi các em có thể giải được các dạng bài khó hơn .
3.Kiểm nghiệm :
-Sau nhiều năm đứng lớp ,trực tiếp giảng dạy ,tôi nhận thấy khi dạy đến bài độ rượu .Nếu không cho học sinh tóm tắt ,lập sơ đồ hóa đề bài để giải .Nếu giáo viên không nhấn mạnh dung dịch lúc đầu ,dung dịch lúc sau .Chất cho thêm vào là nước , chất tan hoặc dung dịch có nồng độ khác.Nếu không áp dụng phương pháp đã nêu ở trên thì học sinh khó có thể bắt đầu làm bài từ đâu ,giải như thế nào ? sẽ mơ hồ ,mất phương hướng để giải ,mất nhiều thời gian .
- Sau khi thể hiện phương pháp này tôi nhận thấy học sinh hiểu ngay vấn đề ,giải bài nhanh hơn , rõ ràng hơn và chính xác hơn .
4. Tự nhận xét :
_ Trước khi áp dụng phương pháp này chỉ có học sinh giỏi mới giải được ,số học sinh đạt yêu cầu khoảng 5%.
_ Sau khi áp dụng phương pháp này sỉ số học sinh đạt yêu cầu tăng lên đáng kể khoảng 80-95%.
III.MẶT TIÊU CỰC VÀ HẠN CHẾ CỦA SKKN:
 1.Mặt tích cực :
P Học sinh hiểu ,giải bài tập nhanh, chính xác.
P Tiết kiệm được thời gian.
P Thông qua bài tập học sinh hiểu rõ nộị dung bài học trên lớp.
P Học sinh được rèn kĩ năng tính toán nhanh , có tính khoa học ,có tính chính xác cao.
P Gây hứng thú cho học sinh ,tạo niềm tin vào khoa học ,yêu thích bộ môn .
 2.Hạn chế:
-Giáo viên cần có nhiều thời gian mới hướng dẫn học sinh thực hiện phương pháp này . Tôi thường tranh thủ hướng dẫn các em giải bài tập vào 15 phút kiểm tra đầu giờ.
-Đối với học sinh yếu kém sẽ gặp khó khăn khi giải bài toán đặt x ,tìm x .HS cần vận dụng kiến thức toán học để giải ,một số em mất căn bản về toán học nên không giải được. Giáo viên phải hướng dẫn lại kiến thức về toán học . 
IV.NHỮNG BÀI HỌC KHI THỰC HIỆN SKKN ,VẬN DỤNG KINH NGHIỆM.
 Qua các bài toán về độ rượu giúp các em nắm được bài học lí thuyết ,một lần nữa kiến thức được khắc sâu hơn .
 Từ các bài toán về độ rượu các em có thể vận dụng để giải các bài toán về nồng độ phần trăm của dung dịch ,cách pha chế dung dịch 
Vôùi phöông phaùp giaûi toaùn naøy toâi ñaõ aùp duïng thöïc hieän ñaïi traø cho toaøn theå hoïc sinh caùc lôùp maø toâi daïy ,khoâng phaân bieät trình ñoä hoïc sinh cao hay thaáp .Caùc em ñeàu tieáp thu toát vaø ñaït hieäu quaû toát .
V.KÊT LUẬN:
-Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ tôi đã rút ra trong quá trình giảng dạy ,rèn cho học sinh kỉ năng giải một số bài toán về độ rượu .Khi áp dụng phương pháp giải toán này tôi đã thấy các em dễ hiểu ,dễ áp dụng và giải bài toán tự tin hơn ,nhanh hơn và điều quan trọng là tính chính xác hơn .
 -Qua bài tập giúp các em hiểu rõ bài học hơn khắc sâu hơn và nhớ bài học lâu hơn.
-Với phương pháp này tôi đã áp dụng giảng dạy trong nhiều năm qua và rất có hiệu quả tốt cho tất cả các đối tượng học sinh .
 Ngaøy 10 thaùng 04 naêm 2007