Sáng kiến kinh nghiệm giải pháp Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 3-4 tuổi tại trường mầm non
Như chúng ta đã biết trẻ em là niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là chủ nhân tương lai của đất nước, là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam. “ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Để đạt được điều đó thì việc chăm sóc giáo dục trẻ phải có sự chung tay góp sức của cả gia đình, nhà trường và xã hội. Tuy nhiên trước sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của nền kinh tế hiện nay thì rất nhiều các bậc phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm đến con mình bên cạnh đó cũng không ít trẻ vì quá được cưng chiều, cha mẹ làm thay hết mọi việc nên trẻ có thói quen ỷ lại chỉ biết trông chờ người khác phục vụ.
Trẻ em ở phương Tây có tính tự lập, sáng tạo rất cao, ở đó trẻ còn có tính kỉ luật mà không nhút nhát. Không phải tự nhiên mà trẻ em ở phương Tây lại có tính tự lập cao như vậy mà điều đó có được là do họ đã rèn kĩ năng sống cho trẻ ngay từ lúc còn nhỏ trong gia đình và trong trường học. Với những người làm công tác giáo dục trẻ mầm non ở Mỹ họ đều được nhấn mạnh về việc giáo dục cho trẻ các kĩ năng tự phục vụ bản thân. Họ cho rằng nắm bắt các kĩ năng tự phục vụ có thể giúp trẻ tăng cường tính độc lập và cảm giác về sự thành công, nó không chỉ có lợi cho sự phát triển của trẻ mà còn giúp ích rất nhiều cho chính những người lớn chúng ta.
Kĩ năng sống là rất cần thiết đối với trẻ nhưng liệu tất cả trẻ em Việt Nam hiện nay đã có được sự tự lập đồng đều theo mong muốn chưa? Hay người lớn chúng ta vẫn luôn có phép so sánh sự tự lập của trẻ em Việt nam với trẻ em phương Tây. Phải chăng do cách giáo dục, cách che chở của người lớn, của các bậc cha mẹ hiện đại là làm mọi việc để đáp ứng yêu cầu của trẻ? Trong thực tế hiện nay, hầu hết các bậc phụ huynh đều rất chiều con và làm giúp con hầu hết tất cả các công việc và phục vụ trẻ từ những việc vệ sinh cá nhân đến những việc nhỏ mà trẻ phải làm. Vì sợ con vất vả hoặc không làm được nên bố mẹ thường làm hộ, làm giúp con dẫn đến việc những đứa trẻ thường ỷ lại vào bố mẹ.
Việc rèn luyện kĩ năng sống cho trẻ mầm non là một trong năm nội dung quan trọng của phong trào “Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực” do Bộ giáo dục và đào tạo phát động. Rèn kĩ năng sống cho trẻ là một trong những kĩ năng hết sức quan trọng để hình thành nhân cách cho trẻ.
gắng và tích cực hơn trong các hoạt động sau. Ngoài việc cho trẻ làm việc theo nhóm, tôi còn cho trẻ làm việc cá nhân nhằm rèn tính tự phục vụ cho từng cá nhân trẻ. Trong giờ học đối với các hoạt động cần đến đồ dùng của trẻ, tôi chỉ chuẩn bị đồ dùng đặt sẵn trên bàn sau đó cho trẻ tự lên lấy đồ dùng học tập về vị trí ngồi của mình, kết thúc tiết học tôi nhắc trẻ cất đồ dùng học tập vào vị trí ban đầu để từ đó rèn cho trẻ thói quen lấy và cất đồ dùng đúng nơi qui định. Ví dụ: Trong giờ học toán tôi đã chuẩn bị cho mỗi trẻ 1 rổ đồ dùng và 1 bảng học toán. Đồ dùng của trẻ tôi đặt ở các vị trí khác nhau và quy định với trẻ vị trí lấy và cất đồ dùng của từng tổ. Khi có nhạc hoặc hiệu lệnh trẻ sẽ lấy hoặc cất đồ dùng vào đúng vị trí theo quy định. Với những giờ học đầu năm cô hướng dẫn trẻ các thao tác lấy và cất đồ dùng dần dần hình thành cho trẻ có thói quen và kĩ năng lấy và cất đồ dùng trong mỗi hoạt động. Ví dụ: Khi đến giờ thể dục giờ học, chỉ cần nghe tiếng nhạc tập trung, trẻ tự cất đồ chơi, lấy dụng cụ tập và xếp hàng tập thể dục ngay ngắn. Với những trẻ chưa tự giác ra lấy dụng cụ tập thể dục, tôi nhẹ nhàng hỏi trẻ “ Con có biết mình còn thiếu gì không? Con tập thể dục với gì vậy?” hoặc tôi có thể nhờ chính những bạn ấy lấy giúp các cô rổ đựng dụng cụ ra sân. Dần dần trẻ sẽ chủ động, tự giác khi nghe nhạc tập thể dục sẽ đi mang giúp cô đồ ra sân trường sau đó sẽ lấy dụng cụ về hàng. Ví dụ: Trong giờ học tạo hình tôi phân công cho các bạn tổ trưởng, nhóm trưởng lấy vở, lấy học liệu, rổ màu... cho các bạn trong nhóm của mình. Được cô giáo phân công nhiệm vụ trẻ rất tích cực, hứng thú học chính vì vậy mà trẻ nào cũng luôn cố gắng thật ngoan để được giúp đỡ cô lấy đồ dùng cho bạn. Giờ học nào của lớp tôi đều thấy trẻ hứng thú từ đầu giờ học đến cuối giờ học. Từ việc hình thành cho trẻ các kĩ năng trong các hoạt động tôi đã rèn luyện cho trẻ thói quen gọn gàng ngăn nắp, lấy đâu cất đấy. 2.3/ Thông qua hoạt động góc Là một giáo viên mầm non chắc hẳn ai cũng biết mỗi khi đến giờ hoạt động hoạt động góc tất cả trẻ đều tỏ ra rất thích thú, phấn khởi. Vui chơi là hoạt động tạo cho trẻ nhiều hứng thú và cung cấp cho trẻ cơ hội được vận dụng những kiến thức, kĩ năng khác nhau vào giải quyết nhiệm vụ chơi. Trẻ được đóng nhiều vai trò khác nhau, trải nghiệm nhiều tình huống nảy sinh trong khi chơi. Hoạt động vui chơi là hoạt động mà trẻ thích nhất, dễ dàng rèn kĩ năng sống của trẻ qua các trò chơi và khắc sâu nhất trong tâm trí của trẻ. Trong hoạt động góc, trẻ được tự chọn góc chơi, tự phân vai chơi, tự lấy đồ chơi, và trẻ phải thực hiện theo đúng nội quy góc chơi. Ví dụ: Khi được chơi ở góc nấu ăn, trẻ tự thỏa thuận và phân vai chơi. Trẻ được sử dụng các dụng cụ nấu ăn để chế biến các món ăn. Qua đó, cô cung cấp cho trẻ các kĩ năng khi sử dụng bếp ga hoặc khi đun nấu, cách sử dụng dao cho phù hợp để giúp trẻ có khả năng tự bảo vệ bằng cách đạt câu hỏi cho trẻ trong quá trình bao quát trẻ chơi như: “Tại sao bác lại phải đeo tạp dề và đội mũ khi nấu?’ “ Khi đang đun muốn bắc nồi ra thì phải dùng gì để lót? Tại sao?” “ Trước khi xào rau thì phải làm gì?”. Khi đã hình thành được cho trẻ những kĩ năng ban đầu thì dần dần khi tổ chức cho trẻ chơi tôi không can thiệp quá sâu vào trò chơi của trẻ để trẻ bộc lộ khả năng tự phục vụ của mình. Khi trẻ tự chơi với các đồ chơi thì trẻ cũng lĩnh hội được những qui tắc hành vi ứng xử trong xã hội ẩn chứa trong quá trình hành động đó. Từ đó trẻ học được cách tự lập trong các thao tác hành động với đồ vật, giúp trẻ tự tin, tự lập hơn trong cuộc sống. Qua các vai chơi trên trẻ đã ghi nhớ và khắc sâu những công việc mà trẻ đã làm qua đó hình thành kĩ năng sống của trẻ một cách nhẹ nhàng, đơn giản mà hiệu quả. Ví dụ: Thông qua việc cho trẻ chơi góc xây dựng tôi cũng đã giúp trẻ hình thành và phát huy tính tự chủ và sáng tạo. Trong quá trình chơi trẻ học cách làm việc theo nhóm mỗi người một việc để hoàn thành công trình, trẻ thích được đóng vai người lớn như bác kĩ sư xây dựng, bác thợ xâyqua đó trẻ học được cách chơi, thao tác vai phù hợp, cách ứng xử phù hợp của các vai chơi, mỗi vai chơi có một công việc khác nhau và đều phải hoàn thành thì góc chơi của mình mới có sản phẩm đẹp và sẽ dần hình thành tính tự giác trong trẻ. Ảnh 2: Trẻ chơi góc xây dựng 2.4/ Thông qua hoạt động ăn, ngủ Văn hóa trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cách của con người. Chính vì vậy mà việc rèn cho trẻ thói quen hành vi trong ăn uống ngay từ lứa tuổi mẫu giáo là rất cần thiết. Thực tế cho thấy rằng việc rèn cho trẻ thói quen, hành vi trong ăn uống trong khi tổ chức cho trẻ ăn mang lại hiệu quả cao nhất. Thông qua giờ ăn giáo viên có thể dạy trẻ kĩ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập. * Trước giờ ăn: Tôi phân công cho trẻ trong tổ trực nhật giúp cô phơi khăn, cùng cô kê bàn ăn, giúp cô mang khay thìa, khăn lau về nhóm. Dạy trẻ biết xếp hàng tự rửa tay sạch sẽ, lau tay, lau mặt. * Trong khi ăn: Qua trao đổi với phụ huynh tôi được biết rất nhiều cháu hàng ngày vẫn được ông bà, bố mẹ chiều chuộng xúc cho trong bữa ăn tại gia đình. Thời gian đầu nhận lớp tình trạng trẻ lớp tôi ngồi chờ cô giáo xúc ăn còn rất nhiều. Tôi thấy rằng việc rèn cho trẻ tự giác xúc ăn cũng là một kĩ năng tự phục vụ mà tôi muốn rèn cho trẻ. phát huy tính tích cực cho trẻ. Với các cháu lười xúc tôi luôn động viên, khích lệ các con việc tự xúc ăn. Trong bữa ăn tôi còn dạy trẻ biết cách sử dụng thìa, bát, khay một cách đúng đắn. Sang học kì II đa số trẻ lớp tôi đã biết tự xúc ăn gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngồi ăn ngay ngắn, ăn hết xuất. * Sau khi ăn: Trẻ biết tự cất bát, thìa đúng nơi quy định, biết lau miệng và súc miệng nước muối loãng... biết cùng giúp cô thu dọn bàn ăn. Ngoài ra tôi còn khuyến khích trẻ giúp cô chuẩn bị cho giờ ngủ trưa như tự kê giường, xếp hàng tự lấy gối để vào vị trí nằm của mình, tự cởi bớt áo trước khi ngủ và gấp gọn gàng. Trong khi ngủ tôi nhắc trẻ nằm ngay ngắn, duỗi thẳng chân không nói chuyện, cười đùa làm ảnh hưởng tới các bạn khác, ngủ dậy trẻ biết tự cất gối , cất giường đúng nơi quy định. Chính vì vậy việc dạy trẻ tính tự phục vụ là dạy trẻ ngay trong các hoạt động hàng ngày và đặc biệt trong hoạt động ăn, ngủ giúp hình thành ở trẻ ý thức tự giác nhờ đó trẻ sẽ dễ dàng thích nghi với cuộc sống. 2.5/ Thông qua hoạt động lao động Hoạt động lao động của trẻ trong trường mầm non bao gồm nhiều hình thức khác nhau: Lao động trực nhật, lao động tập thể, lao động trong thiên nhiênthông qua việc tổ chức cho trẻ lao động tôi đã lồng ghép nội dung rèn kĩ năng sống cho trẻ. Lao động trực nhật là hình thức lao động đòi hỏi trẻ hoàn thành các nhiệm vụ nhằm phục vụ tập thể. Trẻ lần lượt tham gia các hình thức trực nhật được phân công trong mỗi ngày và nó giúp trẻ hiểu được công việc của mình là cần thiết cho mọi người, giúp trẻ nâng cao tinh thần trách nhiệm trước các bạn. Trẻ ở lứa tuổi Mẫu giáo lớn 3 - 4 tuổi lao động trực nhật chỉ đơn giản là giúp cô chia đồ dùng dụng cụ học tập ( vở, bút màu) cho từng bàn, chia cơm cho các bạn trong bànĐể giúp trẻ hoàn thành tốt công việc được giao tôi hướng dẫn trẻ thực hiện thứ tự các công việc, kiểm tra giúp đỡ trẻ khi cần thiết. Bên cạnh đó tôi luôn động viên, đánh giá và khen ngợi sự cố gắng của trẻ khi thực hiện nhiệm vụ do đó trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực tham gia lao động trực nhật. Hàng ngày mỗi trẻ được phân công trực nhật một bàn học, một bàn ăn Ngoài những công việc trên tôi còn khuyến khích trẻ vào chiều thứ 5 hàng tuần cùng cô lau dọn tủ đồ chơi, sắp xếp bày biện đồ dùng học tập, đồ chơi trong lớp. Lao động trong thiên nhiên là cho trẻ tham gia vào các công việc trong thiên nhiên như tưới cây, lau lá, nhặt lá trên sân trường. Sau mỗi buổi lao động tôi thường khen ngợi kịp thời những trẻ làm tốt các nhiệm vụ được giao, động viên khuyến khích trẻ cố gắng hơn trong các buổi tiếp theo. Ngoài ra tôi còn sử dụng hình thức nêu gương bé ngoan cuối ngày và cắm cờ vào cuối tuần để nâng cao tinh thần trách nhiệm của trẻ đối với công việc và muốn hoàn thành tốt công việc 3/ Biện pháp 3: Thường xuyên động viên, khen ngợi trẻ trong các hoạt động Lời khen luôn có một ý nghĩa vô cùng quan trọng không chỉ với người lớn mà với cả trẻ nhỏ. Lời khen chính là động lực để trẻ cố gắng nhiều hơn, cảm thấy hào hứng, vui vẻ và cảm giác được ghi nhận. Ở lớp tôi trẻ luôn nhận được những lời khen xứng đáng khi hoàn thành nhiệm vụ được giao, khi làm tốt một việc gì đó. Những lời khen tưởng chừng như nhỏ bé thôi nhưng lại có sức ảnh hưởng vô cùng lớn với trẻ. Tôi thường xuyên động viên, khích lệ, cổ vũ trẻ, kịp thời khen trẻ khi cháu làm được và làm tốt những công việc tự phục vụ. Nêu gương trước cả lớp những bạn năng nổ, tích cực phụ giúp cô. Ví dụ: Khi trẻ mang giày trong một khoảng thời gian rất ngắn, nhưng tôi lại phát hiện ra là vì vội quá nên trẻ đã mang giày trái. Trong trường hợp này, tôi khen trẻ là đã biết mang giày một cách nhanh chóng, còn chuyện đi giày trái thì nên để trẻ tự cảm nhận, bởi chẳng có ai cảm thấy thoải mái khi mang ngược giày bao giờ. Và đến khi trẻ phát hiện ra điều bất tiện này thì hãy động viên trẻ rằng lần sau con sẽ biết cách đi đúng giày. Hay với trường hợp cháu ăn rất tốt nhưng không chịu tự xúc cơm ăn mà luôn chờ cô xúc hộ, tôi thường động viên, khích lệ như: “ Hôm nay cô thấy Thủy rất giỏi vì đã biết tự xúc, lại còn ăn rất nhanh nữa, đến thứ 6 cô sẽ thưởng cho con một phiếu bé ngoan thật đẹp” Với việc động viên, khích lệ trẻ kịp thời hàng ngày, tôi thấy các cháu lớp tôi có sự tiến bộ rõ rệt, trẻ không còn ỷ lại hay nhút nhát mà thay vào đó là sự tự tin, tâm lý phấn khởi, vui mừng vì đã có thể làm được những việc mà lúc trước cháu nghĩ là không thể. Đây là một kết quả đáng mừng không chỉ đối với bản thân tôi mà đối với cả các bậc phụ huynh cũng đã thừa nhận điều này. 4/ Biện pháp 4: Luyện tập cho trẻ các công việc tự phục vụ vừa sức Trong quá trình giáo dục cần hình thành ở trẻ những kĩ năng và thói quen tự phục vụ. Trẻ 3 tuổi đã bắt đầu có khả năng tự mình làm một số công việc đơn giản, trẻ cũng có ý thức về điều đó và cũng có mong muốn được làm. Giáo dục cho trẻ bắt đầu từ thói quen tự phục vụ, thói quen vệ sinh cá nhân, thói quen giúp đỡ người khác, những thói quen đó đòi hỏi phải tác động đến trẻ một cách lâu dài, có hệ thống và nhất quán vì trẻ dễ nhớ nhưng cũng chóng quên. Vì vậy việc luyện tập thường xuyên các công việc tự phục vụ vừa sức cho trẻ là rất quan trọng và cần thiết. Để trẻ đạt được việc tự phục vụ hoàn toàn, tôi đã thực hiện các quá trình “Cùng hành động” nghĩa là cho trẻ làm cùng cô. Khi cùng làm với trẻ tôi thường kết hợp giảng giải, giải thích cho trẻ biết lý do và cách thức hành động. Ví dụ: Khi trẻ mới đến trường phải cất đồ dùng cá nhân vào đúng ngăn tủ tôi đi cùng trẻ đến ngăn tủ đó và chỉ cho trẻ nhận ra kí hiệu ngăn tủ của trẻ. “Con sẽ cất ba lô, quần áo của con vào tủ có kí hiệu gì đây?”. Tôi còn giải thích cho trẻ khi cất đúng ngăn của mình thì khi đến giờ về lấy rất dễ dàng. Không những vậy ngày nào tôi cũng cho trẻ phải gấp quần áo gọn gàng rồi mới được cất vào ngăn tủ. Sau một, hai lần tôi nhắc nhở và ngày nào trẻ cũng được thực hành các thao tác đó nên trẻ cất và lấy đồ dùng rất thành thạo và không cần đến sự giúp đỡ của người lớn nữa. Ở tuổi lên ba trẻ đã hình thành và phát triển ý thức “cái tôi” của mình, trẻ tích cực tìm hiểu các sự vật, hiện tượng xung quanh, trẻ rất muốn tự làm mọi việc để khẳng định mình. Ý thức này chi phối phần lớn các hoạt động trong ngày của trẻ. Vì vậy tôi luôn tôn trọng nhu cầu tự phục vụ của trẻ kết hợp với sử dụng phương pháp khích lệ, động viên. Ví dụ: Ở lớp tôi có một số trẻ rất thích giúp cô chia khay thìa đặt vào các bàn, nhưng loay hoay mãi không biết chia như thế nào, có khi còn chia thiếu, rồi làm rơi hết thìa xuống sàn. Mỗi lần như vậy tôi không tỏ ra không khó chịu mà nhẹ nhàng đến bên trẻ dẫn trẻ. Sau mỗi lần được tôi hướng dẫn động viên, trẻ của tôi giờ làm rất thành thạo và trẻ nào cũng muốn được giúp cô. Được tự tay làm những công việc mình thích tôi thấy trẻ rất phấn khởi, có thể lần đầu trẻ làm rất lâu mới xong, nhưng các lần sau đó tôi thấy các thao tác của trẻ thành thạo rất nhiều, trẻ mạnh dạn tự tin hơn. Ảnh 3: Trẻ cất balo vào tủ 5/ Biện pháp 5: Dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ thông qua các bài thơ, bài vè gần gũi trong cuộc sống Để giúp trẻ thực hiện được các thói quen tự phục vụ một cách phấn khởi và nhớ lâu tôi đã kết hợp lồng ghép những bài thơ, bài hát có ý nghĩa giáo dục giữ gìn vệ sinh để trẻ dễ dàng thực hiện các kĩ năng đó. Ví dụ: Trước giờ ăn tôi cho trẻ hát bài hát “Tập rửa tay” do tôi sưu tầm được (Giờ ăn đến rồi, vâng lời cô dạy, trước khi ăn phải rửa tay, xoay xoay cổ tay, xoa mu bàn tay, đến kẽ ngón tay), hay là bài: Rửa tay, rửa mặt, giờ ăn. Thời gian đầu năm tôi vừa làm mẫu kết hợp phân tích cách làm các kĩ năng cần thiết, sau đó tôi cho trẻ tự làm, chỉ nhắc nhở bằng lời đối với những trẻ chưa thực hiện được và tôi cho trẻ thường xuyên được thực hành các kĩ năng đó (Tự rửa tay, rửa mặt, xúc miệng nước muối, tự cởi và gấp quần áo, tự cất và lấy dép, đúng nơi qui định). Với việc sử dụng những bài thơ, bài vè gần gũi, dễ nhớ, dễ thuộc tôi thấy các cháu đã chủ động hơn rất nhiều trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân ở lớp. Ở trẻ không còn chuyện các cô phải giục hay làm hộ, trẻ đã thực hiện một cách tự nguyện và thích thú. 6/ Biện pháp 6: Tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh Trong các buổi họp phụ huynh của năm học, tôi thường đưa ra các yêu cầu và tác dụng của các kĩ năng trẻ sẽ được cô hướng dẫn trong từng tháng, từng học kỳ từ đó yêu cầu phụ huynh kết hợp cùng rèn trẻ. Ngoài ra vào giờ đón, trả trẻ tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về các vấn đề của con ở lớp, những việc con đã làm được cũng như chưa làm được để cùng phụ huynh có biện pháp giúp đỡ con. Ví dụ: Trong tháng 10 chúng tôi dạy trẻ đi học đúng giờ, tự cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, mục đích là giúp trẻ biết tự cất dép, balo đúng nơi quy định và gọn gàng. Vì vậy chúng tôi mong muốn các bậc phụ huynh khi đưa con đến lớp, các phụ huynh sẽ để con tự cất dép, cất balo, không làm giúp, làm hộ con. Cha mẹ nào cũng luôn mong muốn dành những điều tốt đẹp nhất cho con của mình từ miếng ăn cho đến giấc ngủ. Tuy nhiên, phụ huynh bao bọc con mình quá kĩ, khiến bé không thích nghi được với môi trường xung quanh, khả năng tự phục vụ thấp và dẫn đến những sai lệch trong nhận thức lẫn hành động. Vì thế nhà trường và gia đình cần phối hợp với nhau để cùng giúp trẻ phát huy được kĩ năng tự phục vụ cũng như giúp trẻ tự lập ngay từ bậc học mầm non. Trao đổi với phụ huynh nắm được những kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như: Kĩ năng chăm sóc bản thân, Kĩ năng giữ gìn vệ sinh, kĩ năng giúp đỡ người khác... Mỗi thành viên trong gia đình đều có công việc riêng nhưng trách nhiệm chung vẫn là vun đắp cho tổ ấm. Vì vậy, mỗi phương pháp giáo dục trẻ từ độ tuổi mầm non của bố mẹ đều ảnh hưởng tới thói quen của con mình. Bố mẹ hãy làm gương cho các con học tập. Để rèn kĩ năng tự phục vụ đạt hiệu quả thì cần phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên và gia đình. Ngoài việc trao đổi trực tiếp với phụ huynh về tình hình trẻ ở lớp, nắm bắt thông tin về trẻ khi ở nhà tôi cũng đã tìm hiểu và sưu tầm được một số bài truyên truyền phù hợp với nội dung rèn tính tự phục vụ cho trẻ và gửi về gia đình. Qua việc thực hiện các biện pháp nêu trên tôi thấy được tầm quan trọng của việc rèn tính tự phục vụ cho trẻ nên thấy rất hài lòng với những gì trẻ thể hiện được. IV/ HIỆU QUẢ SKKN 1/ Đối với giáo viên: - Nắm chắc các biện pháp, các hình thức, phương pháp lồng ghép rèn tính tự phục vụ vào các hoạt động. - Hiểu được tầm quan trọng trong việc rèn tính tự phục vụ đối với trẻ lứa tuổi mầm non. - Linh hoạt, xử lý các tình huống trong việc lồng ghép tính tự phục vụ vào các hoạt động của trẻ. 2/ Đối với phụ huynh: - Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc rèn tính tự phục vụ cho trẻ, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua bảng tuyên truyền dành cho cha mẹ, bảng đánh giá trẻ ở lớp. - Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ ở nhà trường. Cha mẹ trực tiếp giúp trẻ hoàn thành các bài tập, các yêu cầu của giáo viên 3/ Đối với trẻ: - Trẻ tự giác tham gia các hoạt động ở lớp, sẵn sàng giúp đỡ cô và các bạn. - Đa số trẻ không còn tính ỷ lại hay trông chờ vào bố mẹ với những công việc đơn giản. - Trẻ có ý thức hơn trong mọi việc. Kết quả khảo sát cuối năm “ Tính tự phục vụ” của trẻ tăng lên rõ rệt so với đầu năm. Tổng số học sinh khảo sát là 29 cháu: STT Nội dung điều tra Đầu Năm Cuối năm Đạt CĐ Đạt CĐ 1 Tự xúc cơm ăn 9 20 26 3 Tỷ lệ % 31 69 90 10 2 Tự cất bát sau khi ăn 8 21 27 2 Tỷ lệ % 26 74 93 7 3 Tự rửa tay, lau mặt trước khi ăn 7 22 25 4 Tỷ lệ % 24 76 86 14 4 Tự cởi, mặc, xếp quần áo gọn gàng 7 22 24 5 Tỷ lệ % 24 76 83 17 5 Tự mang giày, dép 6 23 25 4 Tỷ lệ % 21 79 86 14 6 Tự lấy, cất gối 6 23 28 1 Tỷ lệ % 21 79 97 3 7 Chủ động làm các công việc tự phục vụ 5 24 24 5 Tỷ lệ % 17 83 83 17 C/ KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I/ KẾT LUẬN Việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi là rất quan trọng và cần thiết nhằm phát triển cho trẻ tính độc lập, tính đoàn kết, tính chủ động và phát triển tính tư duy góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác giáo dục cho trẻ mầm non trong giai đoạn hiện nay. Để rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thì điều cần làm trước hết là cung cấp các kiến thức sơ đẳng nhưng cần thiết đối với trẻ. Việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ phải gắn vào việc làm cụ thể, được quan sát người lớn làm, trẻ được tự thực hiện để trải nghiệm. Chúng ta có thể rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ thông qua nhiều hình thức khác nhau: thông qua hoạt động vui chơi đặc biệt là trò chơi đóng vai theo chủ đề, thông qua sinh hoạt hàng ngày, thông qua các phương tiện truyền thông, kể chuyện đọc thơ cho trẻ nghe... Để hình thành và rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ không chỉ có sự tập luyện mà cần có sự thống nhất những cách thức và phương thức dạy trẻ giữa gia đình và trường lớp mầm non. II/ KIẾN NGHỊ 1/ Với phòng giáo dục và đào tạo - Phòng GD cần cho giáo viên mầm non bồi duỡng thêm về chuơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Tổ chức các lớp tập huấn hướng dẫn tích hợp nội dung hình thành kĩ năng sống vào những hoạt động học và chơi hàng ngày của trẻ - Tổ chức nhiều hơn các tiết kiến tập theo chuyên đề: Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 2/ Với nhà trường - Đầu tư thêm các đồ dùng đồ chơi phục vụ cho chuyên đề giáo dục kĩ năng sống cho trẻ. - Thường xuyên theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở, thăm lớp dự giờ rút kinh nghiệm cho giáo viên. - Tạo điều kiện cho giáo viên được đi tập huấn về chuyên đề giáo dục kĩ năng sống cho trẻ. Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã rút ra trong quá trình “Rèn trẻ tính tự phục vụ ở trường mầm non” Tôi rất mong nhận được sự đóng góp, nhận xét, bổ sung của các cấp lãnh đạo và chị em đồng nghiệp để cho bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cám ơn! D/ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1/ Chương trình giáo dục Mầm non – TS Trần Ngọc Trâm - TS Lê Thu Hương - PGS. TS Lê Thị Ánh Tuyết Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 2/ Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo bé (3- 4 tuổi) Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 3/ Một số biện pháp hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường Mầm non - Bùi Kim Tuyến – Phan Thị Ngọc Anh Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 4/ Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề ( Trẻ 3- 4 tuổi) - Lê Thu Hương Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 5/ Những sáng kiến kinh nghiệm chọn lọc nâng cao chất lượng chăm sóc - giáo dục trẻ - Phan lan Anh – Lý Thị Hằng – Nguyễn Thị Hiếu – Nguyễn Thanh Giang Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam 6/ Tạp chí Giáo dục Mầm non 7/ Bộ sách rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mầm non
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_giai_phap_mot_so_bien_phap_ren_ki_nang.doc