Đơn công nhận Sáng kiến Một số giải pháp giáo dục kĩ năng sống theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh trong công tác chủ nhiệm

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
 Kính gửi: Sở GD& ĐT tỉnh Ninh Bình.
 Chúng tôi là:
 Tỷ lệ (%)
 Trình
 đóng góp
 Năm Chức danh, độ
 TT Họ và tên vào việc
 sinh đơn vị chuyên
 tạo ra
 môn
 sáng kiến
 Cử nhân
 Giáo viên trường
 1 Vũ Thị Bằng Giang 1980 sư phạm 50%
 THCS Đồng Giao
 Toán
 Cử nhân
 Giáo viên trường
 2 Phạm Thị Huyền 1977 sư phạm 50%
 THCS Đồng Giao
 Văn
 1. Tên sáng kiến, lĩnh vực áp dụng
 Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Một số giải pháp giáo
dục kĩ năng sống theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh trong
công tác chủ nhiệm.
 Lĩnh vực áp dụng: Công tác Chủ nhiệm lớp cấp THCS trên địa bàn thành 
phố Tam Điệp.
 Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ năm học 2016 - 2017
 Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng 
sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
2. Nội dung - Giáo viên thuyết trình về các giá trị đạo đức thông qua các tiết Ngoài giờ 
 lên lớp (Theo chủ đề từng tháng, 2 tuần 1 tiết vào tiết 5 ngày thứ 6)
- Đôn đốc, nhắc nhở, nhận xét ý thức đạo đức của các em trong 15 phút đầu giờ, 
 trong các tiết sinh hoạt. (uốn nắn và tuyên dương)
- Thông báo tình hình học sinh cho gia đình để gia đình có biện pháp giáo 
 dục (Thông qua sổ liên lạc viết tay hoặc sổ liên lạc điện tử, trong các buổi họp 
 phụ huynh học sinh )
- - Cách ứng xử của giáo viên trong quá trình rèn kĩ năng sống và phát triển 
 năng lực cho các em.
-+ Với những em học sinh ngoan có ý thức rèn luyện thường nhận được những lời 
 khen, động viên khích lệ ngày càng tiến bộ.
- + Với những học sinh vi phạm, thiếu KNS: Giáo viên thiên về trách phạt như: 
 phạt trực nhật lớp, phạt lao động, phạt đứng trước dưới cờ đầu tuần (với những 
 học sinh vi phạm nội quy trường lớp). Yêu cầu các em chép phạt (với những học 
 sinh không làm bài, học bài); viết bản kiểm điểm, hoặc đình chỉ học (với những 
 học sinh đánh nhau, thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường); mời phụ huynh 
 học sinh lên trao đổi về tình hình của con em mình.
 1.2. Ưu điểm và hạn chế của giải pháp cũ.
 Với phương pháp cũ trong giáo dục kĩ năng sống hình thành và phát triển 
 năng lực của học sinh qua công tác chủ nhiệm, tôi nhận thấy GVCN đã thực hiện 
 đầy đủ những nhiệm vụ của mình. Trong quá trình áp dụng cách thức giáo dục 
 này, tôi nhận thấy có những ưu điểm và những hạn chế sau:
 * Ưu điểm:
 - Giáo viên nắm bắt được một số tình hình, điều kiện hoàn cảnh của học 
 sinh trên cơ sở hồ sơ, sổ sách học sinh, giáo viên chủ nhiệm biết được ý thức đạo 
 đức của các em trong từng ngày từng tuần thông qua ghi chép của ban cán sự lớp 
 và đánh giá nhận xét của giáo viên bộ môn, của học sinh trong lớp.
 - Giáo viên truyền đạt được cho học sinh một số giá trị đạo đức theo các 
 chủ đề của tiết học Ngoài giờ lên lớp (9 chủ đề/ 9 tháng)
 - Giúp học sinh nhận ra được những điểm mạnh điểm yếu của bản thân để 
 phát huy và khắc phục. Các em có ý thức rèn luyện đạo đức, kĩ năng tránh những 
 sai lầm trong ứng xử, hành động. Đồng thời khi áp dụng cách giáo dục này giáo 
 viên chủ nhiệm kịp thời uốn nắn để các em tiến bộ.
 * Hạn chế
 - Về việc nắm bắt tình hình, điều kiện, hoàn cảnh của học sinh: Giáo viên 
 chủ nhiệm mới chỉ tiếp cận một cách thụ động, trên hệ thống sổ sách và sự đánh 
 giá của giáo viên bộ môn, học sinh trong lớp. Do đó những vấn đề giáo viên chủ 
 nhiệm nắm bắt được chưa thực sự chính xác, giáo viên chủ nhiệm chưa thể hiểu 
 hết được hoàn cảnh, tâm tư, tình cảm và tâm lý của học sinh. Trong khi lứa tuổi 
 học sinh THCS đang là thời kì giao thoa giữa người lớn và trẻ em, là thời kì mà áp lực đối với học sinh, nhiều em chỉ lo chép phạt nên trong giờ môn này lại học 
môn kia. Kết quả là không học được môn nào. Và vì thế việc rèn kĩ năng sống, 
phát triển năng lực cho các em càng trở nên khó khăn hơn.
 Với việc bắt học sinh viết bản kiểm điểm là một trong những phương pháp 
mà nhiều giáo viên thường áp dụng, đến mức mà bất kể học sinh nào cũng biết 
viết kiểm điểm, đặt bút là viết được không cần suy nghĩ. Vì vậy, với phương 
pháp này nếu lạm dụng sẽ làm cho học sinh coi thường các quy định của nhà 
trường, không sợ bị phạt, và vi phạm vẫn là vi phạm.
 Trên cơ sở phân tích ưu điểm và hạn chế của những giải pháp giáo dục kĩ 
năng sống và phát triển năng lực cho học sinh đã được áp dụng, tôi nhận thấy để 
phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế của giải pháp cũ, cần phải có những giải 
pháp mới phù hợp và hiệu quả hơn trong công tác giáo dục kĩ năng sống, hình 
thành và phát triển năng lực cần thiết cho học sinh trong công tác chủ nhiệm.
2. Giải pháp mới cải tiến
 Từ thực trạng đã nêu ở trên, qua nhiều năm trực tiếp giảng dạy và làm công 
tác chủ nhiệm tiếp xúc với nhiều đối tượng học sinh, tôi mạnh dạn đưa ra một số 
giải pháp giáo dục kĩ năng sống và phát triển năng lực cho học sinh qua công tác 
chủ nhiệm lớp.
2.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm:
 Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp, người giáo viên chủ nhiệm cần chú ý 
bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch công tác giáo dục của trường, của 
ngành; đặc điểm tình hình lớp, số lượng, mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi, khó 
khăn, học sinh có năng khiếu về các lĩnh vực, học sinh cá biệt, đặc điểm gia đình 
học sinh.
 Sau khi nắm các cơ sở trên, giáo viên chủ nhiệm lập kế hoạch hoạt động 
cho năm học, cơ cấu lớp, mục tiêu phấn đấu (học tập, nề nếp, các phong trào 
khác) biện pháp thực hiện. Từ kế hoạch cả năm giáo viên chủ nhiệm lần lượt lập 
kế hoạch tháng, tuần.
 Tuy nhiên cái mới của giải pháp là tôi xây dựng các nội dung, chương 
trình, chủ điểm theo mốc thời gian để giáo dục kĩ năng sống và phát triển năng 
lực cho các em theo từng tháng, từng tuần một cách cụ thể.. Việc làm này giúp 
tôi chủ động trong việc chuẩn bị, tổ chức, định hình các kĩ năng sống, như: 
Nhóm kĩ năng nhận biết và sống với chính mình(Tự nhận thức, xác định giá trị, 
ứng phó với căng thẳng, tìm kiếm sự hỗ trợ, tự trọng, tự tin);Nhóm kĩ năng 
nhận biết và sống với người khác(Giao tiếp, giải quyết mâu thuẫn, thương 
lượng, từ chối, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác) Nhóm kĩ năng ra quyết định một 
cách hiệu quả(tìm kiếm và xử lí thông tin, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra đoàn thể cũng tham gia vào việc giáo dục định hướng cho các em. Cách làm này 
giúp tôi rèn cho học sinh của mình kĩ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, xác định được 
những địa chỉ đáng tin cậy để bày tỏ nhu cầu cần giúp đỡ, tháo gỡ khó khăn, là 
cơ hội để học sinh được giãi bày, vui buồn giảm bớt được tâm lí căng thẳng do bị 
dồn nén xảm xúc để có cách cư xử đúng mực trước những tình huống bất ngờ 
của cuộc sống. Cùng với việc phối hợp với gia đình học sinh là phối hợp thướng 
xuyên với các tổ chức đoàn thể như Đoàn, Đội để tổ chức các hoạt động ngoại 
khóa từ đó giáo dục các em kĩ năng hợp tác, chia sẻ, đồng thời phát triển những 
năng lực tiềm ẩn vốn có trong các em.
2.4. Giải pháp 4: Đa dạng hóa các hình thức giáo dục KNS theo định hướng 
phát triển năng lực cho học sinh
 Ở giải pháp cũ tôi giáo dục học sinh chủ yếu qua các tiết học chính khóa 
thì nay tôi cải tiến bằng cách đa dạng hóa các hình thức giáo dục:
2.4.1.Giáo dục KNS theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh trong 
các giờ học chính khóa.
 GVCN trước hết là một giáo viên trực tiếp giảng dạy tại lớp. Do đó, bên 
cạnh việc truyền thụ kiến thức khoa học, tôi luôn quan tâm đến việc hình thành 
và phát triển năng lực cho học sinh thông qua các hoạt động.
 Có thể nói để vừa phải đảm bảo tốt việc truyền thụ kiến thức văn hóa ở 
môn học cho HS, vừa phải làm tốt công tác chủ nhiệm, đó là việc không dễ dàng, 
nhưng “Chính sự quan tâm, lòng yêu thương và sự chia sẻ của người thầy đã 
giúp những đứa trẻ phát huy hết khả năng của chúng” – theo John O’brien. Điều 
đáng chú ý ở đây là GVCN lớp luôn phải xây dựng những thói quen cần thiết 
cho mình trong quá trình dạy học. GS David Berliner của đại học bang Arizona 
American cho rằng “nhà giáo là những người mà mỗi ngày phải đưa ra nhiều 
quyết định quan trọng ảnh hưởng đến cuộc sống và tương lai của rất nhiều trẻ 
em”. Vì vậy, cách duy nhất mà GVCN lớp có thể làm tốt nhiệm vụ dạy học là 
phải tổ chức quản lý tốt lớp học. Điều đó liên quan đến việc hình thành và xây 
dựng các thói quen cho mình và cho trẻ. Nhiều quyết định và yêu cầu của GVCN 
lớp có thể trở nên tự động, nhanh chóng và nhẹ nhàng đối với HS khi họ chuyển 
hóa được nhiều kiểu hoạt động trở thành những thói quen hàng ngày cho HS của 
mình. Thói quen mà trẻ có được chính là sự chuyển hóa từ thói quen của GV đến 
HS, đó là cơ sở đầu tiên cho việc rèn KNS theo định hướng phát triển các phẩm 
chất và năng lực cho học sinh.
 Vậy, làm thế nào để hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực cho 
học sinh trong các giờ học chính khóa? Đây chính là sự khéo léo, tinh tế của mỗi 
giáo viên trong việc lựa chọn các phương pháp giảng dạy.