Đề tài Thực trạng và biện pháp của việc áp dụng mô hình trường học mới (VNEN ) tại trường Tiểu học Tân Ninh

h tốt nhất. 
- Một số học sinh chưa mạnh dạn trong khi trao đổi trước nhóm. Các em còn rụt rè, e ngại, chưa mạnh dạn, thiếu tự tin khi thông báo kết quả đã hoàn thành với giáo viên và các bạn trong nhóm.
- Một số nhóm chưa có sự tương tác, hỗ trợ lẫn nhau để cùng hoàn thành nhiệm vụ học tập.
- Mô hình học nhóm suốt trong buổi học, tạo cho một bộ phận học sinh có cơ hội nói chuyện riêng và ỷ lại vào người khác.
*Nguyên nhân của những tồn tại trên đó là:
- Các nhóm trưởng chưa được tập huấn thường xuyên nên chưa có kĩ năng điều khiển hoạt động của nhóm. Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. 
- Chưa thật sự có sự gắn kết giữa các thành viên. Không khí làm việc trong nhóm chưa thân thiện, cởi mở, ít tạo cơ hội cho các thành viên phát huy năng lực, khiến các thành viên không muốn tham gia hoặc tham gia một cách rất hình thức.
 - Học sinh vùng nông thôn giao tiếp còn nhiều hạn chế nên các em thường nhút nhát, thiếu tự tin
 - Một số học sinh còn ỷ lại, dựa dẫm vào các bạn cùng nhóm. 
 - Do giáo viên đôi lúc thiếu sự bao quát tất cả các nhóm; trình độ giữa các nhóm chưa đồng đều nên dẫn đến các em còn thời gian trống để dành cho việc nói chuyện riêng.
3. Thực trạng của giáo viên:
- Một số giáo viên tổ chức hoạt động theo nhóm còn mang tính hình thức chứ chưa chú trọng đến hiệu quả.
- Khi tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ, giáo viên chủ yếu hướng học sinh nhằm vào mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ học tập cụ thể mà chưa chú trọng giáo dục cho học sinh những kĩ năng xã hội quan trọng như kĩ năng hợp tác, kĩ năng giao tiếp....
- Giáo viên chưa chú trọng đến việc bồi dưỡng các đối tượng học sinh có năng khiếu. Cụ thể là trong một nhóm có nhiều trình độ nên các em có năng khiếu làm xong nhiệm vụ rồi ngồi chơi mà giáo viên chưa chú ý để giao thêm nhiệm vụ cho các em.
*Nguyên nhân của những tồn tại trên đó là:
- Đa số giáo viên chưa hiểu nhiều về phương pháp này. Theo họ thì học hợp tác nhóm là xếp các em vào một nhóm để cùng giải quyết một câu hỏi khó mà một em học sinh bình thường không thể giải quyết được; 
- Nhiều giáo viên ngại sử dụng phương pháp này vì đòi hỏi phải chuẩn bị công phu khi soạn giáo án, quản lí khó khi tổ chức thực hiện trên lớp; 
- Một số giáo viên việc chuẩn bị mọi điều kiện cho tiết dạy chưa chu đáo vì vậy không có những bài tập, hoặc câu hỏi để dành cho những học sinh có năng khiếu khi các em đã hoàn thành nhiệm vụ chung.
Những tồn tại trên của học sinh và giáo viên đã làm việc tổ chức hoạt động dạy học theo nhóm đạt hiệu quả chưa cao. Vậy làm thế nào để tổ chức dạy học theo nhóm có hiệu quả? Sau đây tôi xin nêu một số giải pháp về: Tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình VNEN.
CHƯƠNG III: BIỆN PHÁP VÀ THỰC NGHIỆM
1 Các giải pháp.
a. Phân biệt sự khác nhau giữa cách tổ chức dạy học theo nhóm truyền thống và cách tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình VNEN. 
- Trên thực tế không phải khi áp dụng mô hình VNEN mức độ 1 mới tổ chức dạy học theo nhóm mà từ trước đến nay trong quá trình dạy học đã tổ chức học sinh hoạt động theo nhóm. Tuy nhiên việc tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình VNEN có sự khác biệt rõ rệt. Cụ thể:
Tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình VNEN
Tổ chức dạy học theo nhóm truyền thống
Chỉ tổ chức hoạt động theo nhóm khi có những nội dung khó cần phải tập trung trí tuệ của cả nhóm, hoặc khi giáo viên đưa ra một vấn đề có nhiều cách trả lời khác nhau.
Tổ chức học sinh hoạt động theo nhóm xuyên suốt cả quá trình học tập.
Nhóm trưởng nêu vấn đề, các thành viên trong nhóm suy nghĩ rồi mỗi thành viên trả lời một ý kiến, thư kí tập hợp các ý kiến thảo luận rồi từng nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận trước lớp.
Nhóm trưởng nêu vấn đề hoặc giao nhiệm vụ, cá nhân suy nghĩ và tự hoàn thành nhiệm vụ được giao. Sau đó nhóm trưởng yêu cầu các thành viên trong nhóm trình bày kết quả làm việc của mình, các thành viên khác bổ sung để hoàn thiện kiến thức. Như vậy dù học theo nhóm nhưng học cá nhân vẫn là chủ yếu, nhóm chỉ giúp cá nhân hoàn thiện kiến thức. Giáo viên theo dõi, kiểm tra việc hoàn thành nhiệm vụ của nhóm để trợ giúp khi học sinh gặp khó khăn, hạn chế việc tổ chức cho các nhóm trình bày trước lớp.
Nhóm trưởng cố định
Nhóm trưởng có sự luân phiên
Giáo viên chốt kiến thức sau khi các nhóm trình bày.
Các thành viên trong nhóm tương tác với nhau để hoàn thành nhiệm vụ. Chỉ tổ chức hoạt động theo lớp khi giáo viên quan sát thấy các nhóm đều sai những lỗi giống nhau hoặc đều lúng túng trước nhiệm vụ nào đó. 
Giáo viên thiết kế phiếu học tập cho những nội dung cần thảo luận.
Giáo viên chủ yếu thiết kế phiếu chỉ dẫn học tập cho những bài hình thành kiến thức mới; có thể nêu bằng lời hoặc viết trên bảng lớp.
b. Làm tốt công tác chuẩn bị:
 - Trong quá trình dạy học giáo viên giữ vai trò là người tổ chức hoạt động học tập của học sinh. Bởi vậy giáo viên cần tìm hiểu kỹ từng hoàn cảnh, đặc điểm, tâm lí đối tượng học sinh trong lớp để dạy sát đối tượng học sinh; đầu tư nghiên cứu tài liệu để thiết kế bài dạy, xác định mục tiêu, chuẩn kiến thức kỹ năng và điều kiện dạy học để xây dựng nội dung cho học sinh hoạt động. Cần chuẩn bị đầy đủ các phương tiện như phiếu chỉ dẫn học tập, thẻ tín hiệu, tranh ảnh, vật thực cho học sinh quan sát và thảo luận, bàn bạc; thời gian quy định cho mỗi hoạt động...
 - Học sinh cần chuẩn bị đầy đủ phương tiện học tập như sách vở, bút mực thước kẻ, bút dạ và các đồ dùng khác phục vụ cho việc thảo luận nội dung học tập như: sưu tầm tranh ảnh, vật thực, giấy A0
2. Cách chia nhóm: 
Các kiểu nhóm:
 a, Cho HS tự chọn nhóm: 
Đây là hoạt động mà học sinh rất hứng thú. Các nhóm nhỏ (4 - 6 hs) được hình thành dựa theo sở thích, thói quen của nhau. Học sinh tự hình thành nhóm trên cơ sở nguyện vọng. Cách chia này đặc biệt phù hợp với các môn học như Tự nhiên và xã hội hay các hoạt động ngoại khoá khác.
b, Chia nhóm một cách ngẫu nhiên:
Đây là dạng tổ chức nhóm ngẫu nhiên, một hình thức chia nhóm công bằng cho tất cả HS. 
* Cách làm như sau: 
 Người quản trò hô“ đoàn kết - đoàn kết “ HS đáp “ kết mấy - kết mấy” kết thành vòng tròn, từ đó ta chia nhóm tiếp. 
 Giả sử lớp có 25 học sinh, ta muốn chia lớp thành 6 nhóm thì ta hô “ đoàn kết đoàn kết” “ kết mấy kết mấy” : “ kết 4 - kết 4” sẽ dư 1 HS, ta có thể bố trí em học sinh này vào một nhóm thích hợp 
c, Giáo viên là người chọn nhóm:
- Nhóm khả năng đa dạng: Đây là nhóm phục vụ cho các môn học tập trung vào phát triển các kĩ năng. Giáo viên sẽ phân chia để trong nhóm có cả học sinh khá lẫn học sinh yếu nhằm hỗ trợ lẫn nhau.
- Nhóm học sinh theo đối tượng: Cách phân chia nhóm như thế này được áp dụng trong các tiết ôn luyện buổi chiều. Bằng cách này giúp giáo viên dạy sát đối tượng hơn.
2.2.4. Các cách thức làm việc trong nhóm:
- Chấp hành sự chỉ đạo của nhóm trưởng.
- Làm việc cá nhân.
- Báo cáo kết quả học tập trước nhóm.
- Nhận xét kết quả, bài làm của bạn.
- Chủ động tìm trợ giúp khi gặp khó khăn.
- Sẵn sàng chia sẽ với bạn khi cần thiết.
- Tôn trọng và lắng nghe người khác.
3. Vai trò của nhóm trưởng:
Một nhóm trưởng tốt là phải tạo cơ hội để mọi thành viên tự giác trong tự học, tích cực tham gia các hoạt động nhóm. Đối với các bạn nhút nhát thiếu tự tin, cần được nói nhiều, trao đổi nhiều, thể hiện nhiều trong hoạt động nhóm. Không để tình trạng một số thành viên khá làm thay, làm hộ các thành viên khác trong nhóm.
Trước mắt, giáo viên chọn những học sinh khá, giỏi, có khả năng điều hành làm nhóm trưởng, bồi dưỡng năng lực điều hành cho các em. Giáo viên hướng dẫn để các nhóm trưởng có kĩ năng điều hành nhóm, hiểu các bước của quá trình học tập, biết tổ chức để mọi thành viên trong nhóm đều tích cực, tự giác thực hiện các hoạt động học. Các học sinh yếu cần được quan tâm nhiều hơn để theo kịp nhóm; những học sinh học yếu, nhút nhát chưa nên bầu làm nhóm trưởng.
Ngoài ra tổ chức hoạt động nhóm theo mô hình VNEN có những ưu điểm rất rõ nét: Tất cả học sinh trong nhóm đều được luân phiên nhau làm nhóm trưởng, hướng dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt động do giáo viên yêu cầu và không có một bất cứ học sinh nào ngoài cuộc, không một học sinh nào ngồi chơi. Nhóm trưởng là linh hồn của nhóm và là nhân tố quyết định sự thành công của nhóm.
. Tuy nhiên để một tiết học thành công thì phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm trưởng. Và công việc chính của nhóm trưởng đó là: 
- Nhóm trưởng là người hỗ trợ tích cực giáo viên trong việc tổ chức, điều hành các hoạt động và báo cáo với giáo viên kết quả học tập hay những vướng mắc trong học tập của nhóm cần hỗ trợ.
- Lấy đồ dùng học tập trong nhóm.
- Phân công nhiệm vụ cho công bằng giữa các thành viên trong nhóm.
- Điều hành nhóm thực hiện nhiệm vụ học tập.
- Cho từng cá nhân báo cáo kết quả.
- Cho từng cặp đôi hoặc các thành viên nhóm nhận xét kết quả của bạn, thống nhất trong nhóm.
- Một điều quan trọng nữa đó là nhóm trưởng phải biết tự mình làm thế nào để huy động được sự tham gia của mọi thành viên vào giải quyết nhiệm vụ nhóm và phải tạo ra những tương tác đa chiều giữa các thành viên trong nhóm. Hướng dẫn các bạn biết cách tìm kiếm hỗ trợ và giải quyết được một số khó khăn gặp phải. Biết quản lí và sử dụng thời gian hiệu quả; biết sử dụng và bảo vệ tài liệu học tập; biết tổ chức và quản lí công việc; biết giơ thẻ khi đã hoàn thành. 
4. Công tác tập huấn cho nhóm trưởng:
Một nhóm trưởng tốt là phải tạo cơ hội để mọi thành viên tự giác trong tự học, tích cực tham gia các hoạt động nhóm. Đối với các bạn nhút nhát thiếu tự tin, cần được nói nhiều, trao đổi nhiều, thể hiện nhiều trong hoạt động nhóm. Không để tình trạng một số thành viên khá làm thay, làm hộ các thành viên khác trong nhóm.
Trước mắt, giáo viên chọn những học sinh khá, giỏi, có khả năng điều hành làm nhóm trưởng, bồi dưỡng năng lực điều hành cho các em. Giáo viên hướng dẫn để các nhóm trưởng có kĩ năng điều hành nhóm, hiểu các bước của quá trình học tập, biết tổ chức để mọi thành viên trong nhóm đều tích cực, tự giác thực hiện các hoạt động học. Các học sinh yếu cần được quan tâm nhiều hơn để theo kịp nhóm; những học sinh học yếu, nhút nhát chưa nên bầu làm nhóm trưởng.
Khi đã bầu được nhóm trưởng, việc hướng dẫn cho các nhóm trưởng biết cách tổ chức hoạt động nhóm rất quan trọng. Vậy các cách để hướng dẫn nhóm trưởng đó là:
- Cách 1: Vào cuối hoặc đầu buổi học, giáo viên cần mời các nhóm trưởng ngồi lại tạo thành một nhóm và hướng dẫn các em cụ thể từng bước.
- Cách 2: Đối với những nhóm còn yếu, nhóm trưởng làm việc còn lúng túng thì giáo viên phải là người làm mẫu và đóng vai trò là một nhóm trưởng chứ không phải vai trò là một giáo viên.
- Cách 3: Giáo viên chọn một số học sinh giỏi, nhanh nhẹn trong học tập, xếp cho các em này ngồi vào một nhóm để giáo viên huấn luyện. Khi học sinh đã biết việc và biết cách điều hành nhóm rồi thì chia các bạn này đến mỗi nhóm, mỗi bạn làm nhóm trưởng các nhóm.
5. Một số biện pháp thúc đẩy nhóm hoạt động hiệu quả:
- Bồi dưỡng kỹ năng cho các nhóm trưởng. 
- Không bỏ qua vai trò của cá nhân
- Luân phiên làm nhóm trưởng.
- Tạo ra môi trường hoạt động nhóm. 
- Khi một thành viên trong nhóm trao đổi, các bạn trong nhóm phải chú ý lắng nghe.
- Giáo viên luôn quan sát, bao quát các nhóm. 
2.2.8. Rèn các kĩ năng giao tiếp cho học sinh trong quá trình hoạt động nhóm:
a. Kỹ năng giao tiếp, tương tác giữa trẻ với trẻ.
+ Biết lắng nghe và trình bày ý kiến một cách rõ ràng.
+ Biết lắng nghe và biết thừa nhận ý kiến của người khác.
+ Biết ngắt lời một cách hợp lí.
+ Biết phản đối một cách lịch sự và đáp lại lời phản đối.
+ Biết thuyết phục người khác và đáp lại sự thuyết phục.
 b. Kỹ năng tạo môi trường hợp tác.
Đây là sự ảnh hưởng qua lại , sự gắn kết giữa các thành viên.
 c. Kỹ năng xây dựng niềm tin. 
Đây là kỹ năng tránh đi sự mặc cảm nhất là đối tượng học sinh có khó khăn về học tập.
 d. Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn.
 Đây là kỹ năng giúp học sinh tránh những từ ngữ dễ gây mất lòng nhau .Vì thế, trong thảo luận cần tránh những từ ngữ như đúng, sai mà cần thay vào đó những cụm từ như: thế này sẽ tốt hơn, tìm một giải pháp hợp lý hơn
2.2.9.Vai trò của giáo viên trong quá trình học sinh hoạt động theo nhóm.
Hoạt động chủ yếu của giáo viên trong dạy học tích cực là tổ chức lớp học, theo dõi quá trình tự học của tất cả học sinh và các nhóm học tập. Giáo viên ghi nhận kết quả học tập của học sinh, các nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập; phát hiện những đối tượng cần nhắc nhở, hỗ trợ giúp đỡ để trợ giúp kịp thời. 
Giáo viên thiết kế câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ học tập đa dạng, đòi hỏi phát triển tư duy học sinh và tổ chức thực hiện cho phù hợp. Không nhất thiết phải thực hiện máy móc theo những quy định, quy trình ; chủ động về thời gian và tiến độ hoàn thành bài học trong chương trình. 
Giáo viên tổ chức đánh giá học sinh trong quá trình dạy học theo nguyên tắc đánh giá đa chiều (Học sinh tự đánh giá, học sinh đánh giá lẫn nhau, kết hợp đánh giá của giáo viên, cha mẹ học sinh...); đánh giá sự tiến bộ của học sinh.
Cần nói rõ cho học sinh rằng đánh giá kết quả theo nhóm, không theo cá nhân. Học sinh cần nhận thấy mọi thành viên cần phải có trách nhiệm đóng góp, mọi thành viên đều phải hoàn thành công việc, mọi thành viên đều phải được lĩnh hội kiến thức. Thành công của nhóm chính là thành công của mỗi cá nhân.Vì thế trẻ cần phải hợp tác chặt chẽ với nhau. Trường hợp gặp câu hỏi khó và dạng câu hỏi mở cần có nhiều ý trả lời thì mỗi thành viên trong nhóm phải tìm được cho mình một đáp án đúng. Những trường hợp đó cần ưu tiên cho những bạn yếu hơn đưa ra đáp án trước nhất và dễ nhất để các bạn này có cơ hội tham gia vào hoạt động chung của nhóm. Trong quá trình học sinh hoạt động nhóm, giáo viên theo dõi tổng quát, phát hiện và hỗ trợ cho nhóm có khó khăn, kịp thời uốn nắn, điều chỉnh những lệch lạc của học sinh. Giáo viên phải hạn chế đến mức thấp nhất việc nói của mình trong khi các em đang hoạt động nhóm. Nếu cần, giáo viên cho cả lớp dừng lại để tập trung chú ý nghe giáo viên hướng dẫn thêm.
6. Đánh gíá, nhận xét quá trình học nhóm: 
 Giáo viên cần dự kiến trước các tình huống trả lời của học sinh để có thể xử lí tốt các kết luận. Ví dụ: Chuẩn bị câu hỏi gợi mở để làm rõ vấn đề hơn, hoặc liên hệ thực tế để giúp học sinh có khả năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Nếu kết quả làm việc nhóm của học sinh đáp ứng đầy đủ yêu cầu thì có thể sử dụng để hệ thống thành bài học. Điều này sẽ làm tăng sự thích thú làm việc của học sinh bởi vì các em rất tự hào khi tự mình có thể hình thành được bài học cho cả lớp, đồng thời giảm bớt sự can thiệp của giáo viên trong quá trình học.
 Việc nhận xét quá trình làm việc của nhóm cũng không nên qua loa, đại khái. Càng đưa ra nhận định cụ thể càng giúp học sinh tích lũy nhiều kinh nghiệm cho những hoạt động sau. Những tiêu chí nhận xét cần thiết phải có:
- Sự luân phiên trong nhóm.
- Tinh thần thái độ làm việc của các thành viên trong quá trình thảo luận.
- Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Kĩ năng trình bày kết quả hoặc giải thích chất vấn trước lớp.
 * Lưu ý: Cần khen ngợi những học sinh biết lắng nghe và đưa ra những câu hỏi thắc mắc phù hợp.
 PHẦN KẾT LUẬN
Ý nghĩa của NCKH.
 Từ những kinh nghiệm về tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học theo mô hình VNEN, tôi nhận thấy học sinh các lớp phát huy được tính tích cực, chủ động, tăng cường sự tham gia của học sinh như: mọi học sinh đều được trình bày ý kiến, học sinh tự tìm ra tri thức, nắm bài chắc hơn, hứng thú với học tập hơn và phát triển những kĩ năng giao tiếp. Còn đối với giáo viên thì ít nói hơn, giúp đỡ được nhiều học sinh, đặc biệt là học sinh có năng khiếu và học sinh cá biệt. Tạo cho mỗi học sinh bước đầu đã có những kĩ năng làm việc theo nhóm: Các em đã biết nhanh chóng gia nhập vào nhóm, bầu nhóm trưởng, thư kí; bước đầu biết bày tỏ quan điểm, ý kiến và trình bày mạch lạc kết quả làm việc chung của cả nhóm. Qua việc tổ chức học nhóm tôi thấy các em hứng thú, say sưa, sôi nổi hơn trong học tập. Những học sinh khá, giỏi có điều kiện phát huy hơn năng lực của mình. Còn những em trước đây vốn chậm chạp, nhút nhát, tiếp thu bài chậm, ít trao đổi, ít giơ tay phát biểu ý kiến thì nay đã mạnh dạn hơn, tự tin hơn, sôi nổi hơn trong học tập và các hoạt động. Các em biết hợp tác, giúp đỡ, giao tiếp, học hỏi lẫn nhau, tự tìm tòi, tự phát hiện và tự chiếm lĩnh kiến thức. 
Bên cạnh đó, học sinh học theo nhóm nên không có hiện tượng không tập trung như khi nghe giáo viên giảng bài, việc học sinh tự điều khiển hoạt động trong nhóm: học sinh tự trả lời câu hỏi, tự làm bài tập, từ đó đã giúp học sinh có ý thức và chủ động hơn, giảm bớt sự phụ thuộc vào thầy, cô giáo. Nhiều em học sinh đã thể hiện được khả năng của mình khi điều khiển và có thể hướng dẫn các bạn khác học, thay cho việc tổ chức hướng dẫn của giáo viên trước đây. Các em học tập một cách hứng thú, tập trung với tinh thần thi đua, vui vẻ, tích cực. Tiết dạy nhẹ nhàng, tự nhiên, sinh động và hiệu quả. Lớp học trở nên thân thiện, gần gũi tạo cho các em có được cảm giác mỗi ngày đến trường là một ngày vui.
Kết luận và kiến nghị.
1. Kết luận :
 - Học nhóm theo mô hình VNEN giúp học sinh phát huy tính tự học, sáng tạo, tính tự giác, tự quản, sự tự tin, hứng thú trong học tập. Với phương pháp dạy học mới, giúp các em phát huy tốt các kĩ năng: KN giao tiếp, KN hợp tác, KN tự đánh giá lẫn nhau trong giờ học. 
 - Tạo điều kiện đẩy mạnh đổi mới PPDH và các hình thức dạy học trên cơ sở tổ chức các hoạt động phát huy tính tích cực, chủ động, khả năng tự học của học sinh. Tăng khả năng thực hành, vận dụng, tích hợp được hoạt động phát triển ngôn ngữ của học sinh thông qua các hoạt động học tập
 - Chú trọng khai thác và sử dụng những kinh nghiệm của học sinh trong đời sống hàng ngày. Gắn kết giữa nội dung dạy học với đời sống thực tiễn của học sinh, của cộng đồng thông qua HĐ ứng dụng của mỗi bài., rèn cho các em kĩ năng giải quyết các vấn đề, các khó khăn của nhóm và chính bản thân các em trong mõi tiết học. 
 - Để có được kĩ năng tổ chức hoạt động nhóm, đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi và rèn luyện
 - Phải nắm vững yêu cầu về quan điểm dạy học, chương trình, nội dung dạy học. 
 - Thấy được tầm quan trọng và ích lợi của hoạt động nhóm trong quá trình dạy học.
 - Nắm vững các cách chia nhóm và tổ chức nhóm.
 - Rèn luyện cách chia nhóm thông qua các tiết học một cách thường xuyên.
 - Chuẩn bị tốt cho mình bộ đồ dùng phục vụ cho việc học nhóm của HS. 
 - Hoạt động nhóm có thể áp dụng được cho tất cả các tiết học ở tất cả các khối lớp ở cấp Tiểu học, đặc biệt là mô hình trường học mới VNEN. 
 2. Kiến nghị: 
 Để hoạt động hướng dẫn và dạy học theo nhóm trở thành hoạt động dạy học thường xuyên, có chất lượng, mang lại hiệu quả cao cho công tác dạy học và nâng cao chất lượng giáo dục. Cụm chuyên môn và các trường thường xuyên tổ chức các chuyên đề theo từng môn và các hoạt động giáo dục cho giáo viên học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. 
 Vaø cuoái cuøng, kính chuùc söùc khoûe ñeán vôùi caùc thaày coâ trong hoäi ñoàng chaám Sáng kiến kinh nghiệm. Tôi rất mong muốn nhận được sự đóng góp của các đồng chí để đề tài này hoàn thiện hơn ! 
 Xin chân thành cảm ơn !