Đề tài Thế giới nghệ thuật trong tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần

 của những bà mụ”, “sự ra đời của vị thần Bà Mẹ” được Nguyễn Ngọc Thuần sử dụng như một phương thức truyền tải thế giới cổ tích phong phú, kì diệu đến tâm hồn trẻ thơ.
Thêm nữa, chúng tôi nhận thấy tần suất sử dụng từ láy góp phần tăng cường hệ thống biểu cảm cho ngôn ngữ Tiếng Việt. Nhà văn sử dụng rất nhiều từ láy thuần Việt, giàu hình ảnh và có sức gợi cảm cao ở thiên truyện như : khủng khiếp, mồn một, rổn rang, ha hả, ngúc ngoắc, tỉnh tình tinh, lanh lảnh, thiệt thà, kỳ kỳ, ghê ghê, gớm ghiếc, biền biệt, đen đúa, ứ ứ, Bức tranh thiên nhiên nông thôn của Nguyễn Ngọc Thuần còn xuất hiện rất nhiều nắng và mưa. Nắng tạo nên vẻ đẹp riêng cho thiên nhiên của nhà văn. Nắng trải dài trên những con đường, trong những vườn hoa, nắng ngập tràn trong các khu vườn, nắng làm cho khu vườn cùng những bông hoa lung linh, rực rỡ và thêm đẹp hơn. Trong cái nắng oi ả ấy những cơn mưa bất chợt luôn là những khoảnh khắc đẹp. Mưa tưới mát tâm hồn nóng nực của con người và vỗ về cỏ cây, hoa lá. Mưa cất giấu giùm ta bao kỷ niệm của thời thơ ấu. Trẻ em ở thôn quê ai chẳng từng một lần được tắm mưa, được nô đùa dưới mưa. Mưa trong văn Nguyễn Ngọc Thuần đẹp nhưng không êm ả mà thật dữ dội, nhà văn đã sử dụng từ láy “khủng khiếp” để miêu tả cơn mưa: “Mưa. Mưa khủng khiếp, không biết cơ man nào là nước. Nước xối xả. Nước chảy tràn. Nước lùa vào chân lạnh ngắt” [11, tr.71]. 
 Bên cạnh đó, hàng loạt những ngôn từ đều được Nguyễn Ngọc Thuần lấy chất liệu từ những đối thoại trong cuộc sống trẻ thơ ngoài thực tế. Từ cách xưng hô “cậu, tớ”, “mày, tao”, “em” đến thế giới nội tâm sâu lắng đều tinh khôi, trong trẻo. Khi bắt gặp cháu ông lão ăn xin đang chon cái hộp diêm cậu bé Dũng vòng ra trước mặt nó, bất ngờ hét to:
“ – Tao bắt gặp mày rồi. Mày đang làm cái gì? 
Thằng bé kia té bật ngửa vì hoảng sợ. Khi nhìn thấy tôi, nó lấy lại bình tĩnh rồi mặt vênh lên như cũ:
Kệ tao. Tao làm gì mắc mớ gì mày?
Nó lấy tay che chỗ đất vừa đảo. Nhưng làm sao giấu được con mắt “thần” của tôi. Tôi nói:
Mày làm như tao không biết á. Con dế bên dưới chứ gì. Tao chỉ cần ngửi mùi là đủ biết. Hay vậy đó” [11, tr.143].
Như vậy, thế giới ngôn từ của Nguyễn Ngọc Thuần như một bản đàn có khả năng lách sâu vào cảm giác người đọc, chạm đến chỗ sâu nhất trong tâm linh mỗi con người, đánh thức tình cảm huyết thống thiêng liêng trong tâm thức người Việt. Nó giống như những mảng sáng tinh khôi, không chỉ đại diện cho tiếng nói của thiếu nhi Việt mà còn là tiếng hồn của cả dân tộc Việt.
3.2. Giọng điệu
3.2.1. Giọng điệu trữ tình, trong trẻo
Trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, nhà văn đã sử dụng rất nhiều câu cảm thán và câu hỏi tu từ làm cho ta có cảm giác đọc các câu văn mà như đọc thơ vậy. Mỗi câu văn gợi từng cảm xúc dạt dào khó tả: “Bạn vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, và bạn chợt hiểu khu vườn nói gì. Bạn hiểu bây giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở, tên gì”; “Bạn sẽ tự hỏi, tại sao trong khu vườn không có người dẫn lối? Người ta sẽ ngạc nhiên hỏi lại, người dẫn lối nào? Bạn sẽ từ từ nói, đó là những bông hoa... Những bông hoa chính là người đưa đường!”. Như vậy, câu văn của Nguyễn Ngọc Thuần không có kết cấu gì đặc biệt, nó như dàn trải dần đều khiến cho cảm xúc con người cũng theo đó mà trải dài ra thể hiện được tất cả mọi góc cạnh của đời sống tâm hồn trẻ thơ vui đấy buồn đấy nhưng cũng quên ngay và lại trở về trạng thái hồn nhiên như nó vốn có. Cùng với đó là sự tinh tế trong tâm hồn và cảm nhận của nhân vật hay cũng chính là cảm xúc, cảm nhận của tác giả. 
Dưới ngòi bút của người họa sĩ trăng được phác họa lên những đường nét màu sắc tươi tắn, hấp dẫn. Trăng được ví von thật lạ và độc đáo với nhiều mảng màu tươi sáng, rực rỡ làm cho khung cảnh thiên nhiên trong văn của anh lung linh, mang màu sắc huyền thoại: “Trăng đã lên sáng vằng vặc. Có nghĩa là trời không mưa. Những đám mây trắng tinh như gấu bông bay nhởn nhơ; lúc thì bay qua, lúc thì bay lại, có lúc dồn ép vào nhau như những núi tuyết. Lại có một đám mây như hình em bé trôi nhẹ đi, cổ quàng một chiếc khăn lớn. Mặt trăng tròn vành vạnh nhô ra ở giữa như cái nôi bập bềnh, lúc thì lồng bên dưới đứa trẻ, lúc thì chạy lên phía trên không thể nào đoán được.”[11, tr.123].
Viết cho các em bằng tâm hồn tươi trẻ, Nguyễn Ngọc Thuần đã viết với giọng trữ tình, trong sáng, mềm mại và giàu chất thơ. Những câu chuyện anh kể đều chất chứa trong đó bao nhiêu điều lí tưởng, tươi đẹp mang lại niềm vui và hạnh phúc cho tất cả mọi người. Anh đã chắt lọc tất cả những gì tinh túy nhất, tươi sáng nhất để dành cho trẻ thơ, những tâm hồn trong trẻo, hồn nhiên và thuần khiết. Có thể nói, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ như một bài thơ trữ tình, êm dịu và du dương đem đến cho người đọc một cảm xúc nhẹ nhàng, mát rượi như những cơn mưa bất chợt giữa trưa hè oi ả. Đó vừa là giá trị riêng của tác phẩm vừa là văn phong độc đáo của Nguyễn Ngọc Thuần.
3.2.2. Giọng điệu triết lý hồn nhiên
Theo khảo sát của chúng tôi, tác phẩm của anh đều chứa đựng những câu nói mang tầm triết lý cao. Giọng triết lý ấy được nhà văn gửi gắm qua cái nhìn của những đứa trẻ nên không hề khô cứng, giáo điều mà ngược lại rất hồn nhiên và đáng yêu. Trong những lời nói tưởng như rất ngây ngô của con trẻ lại ẩn chứa trong đó những triết lý sâu xa, thầm kín. Em bé trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ đã triết lý về cuộc sống bằng những lời văn hết sức nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa. “Mỗi con người đều có một bí mật của riêng mình, khi bạn để ý bạn sẽ phát hiện ra rất nhiều điều bí mật về những người xung quanh. Và khi bạn kể cho một người biết giữ bí mật thì người đó sẽ giữ giùm bạn và bí mật ấy sẽ vẫn còn” [11, tr. 102]. Đó chính là triết lý rất đơn giản và ý nghĩa trong cuộc sống để mối quan hệ giữa người với người tốt đẹp và sống có ý nghĩa hơn.
Cậu bé Dũng trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần đã triết lý về “điều bí mật” bằng những lời văn hết sức nhẹ nhàng nhưng đong đầy ý nghĩa: “Mỗi con người đều có một bí mật của riêng mình, khi bạn để ý bạn sẽ phát hiện ra rất nhiều điều bí mật về những người xung quanh mình. Và khi bạn kể cho một người biết giữ bí mật thì người đó sẽ giữ giùm bạn bí mật và bí mật ấy vẫn còn” [11, tr.102 ]. Hay những suy tư trong sự bất tử hóa cho tình yêu thương vĩnh viễn, về quy luật sinh sôi của con người “Người ta nói khi một người mất đi, ngôi sao của người ấy sẽ tắt. Tôi hú vía vì vẫn thấy ngôi sao của bạn tôi trên bầu trời bầu trời sẽ như một tấm thảm sáng kết liền lại. Vì đơn giản thôi, trên trái đất này, trẻ con vẫn không ngừng được sinh ra và lớn lên” [11, tr.185]. 
Giọng điệu trữ tình triết lý còn được thể hiện ngay ở nhan đề của mỗi câu chuyện. Nhan đề Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, vừa nghe đã thấy có một tầng ý nghĩa ẩn sâu trong những từ ngữ bình thường và giản dị đó. Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ để lắng nghe những âm thanh của cuộc sống vọng về. Bạn hãy nhắm mắt lại để lắng nghe những mùi hương quen thuộc của các loài hoa trong khu vườn nhà bạn, bạn sẽ biết được loài hoa nào đang nở. Đặc biệt bạn hãy nhắm mắt lại để nghe từng tiếng bước chân, từng hơi thở của những người thân trong gia đình. Bạn sẽ phát hiện ra những điều vô cùng thú vị từ những âm thanh quen thuộc đó.
3.3. Biểu tượng
Luôn dành cho cuộc sống xung quanh một thái độ thẩm mỹ đặc biệt, bằng những thao tác lựa chọn và kết hợp giữa những hình ảnh với hình thức diễn tả phù hợp trên cơ sở của cả hữu thức và vô thức, Nguyễn Ngọc Thuần đã tạo ra trong tác phẩm của mình những biểu tượng để “đả thông” thế giới tâm hồn con người. Qua khảo sát, chúng tôi nhận thấy biểu tượng khu vườn và đôi mắt đã làm thành hai hệ biểu tượng nổi bật, xuyên suốt trong tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần.
3.3.1. Biểu tượng khu vườn
Trước hết, khu vườn trong tác phẩm của Nguyễn Ngọc Thuần là biểu trưng cho món quà tinh thần mà con người ban tặng cho nhau trong cuộc sống. Đó là khu vườn mà người bố nâng niu, chăm chút để tặng đứa con trai yêu quý của mình “Tôi hiểu khu vườn là món quà bất tận của tôi. Mỗi bông hoa là một món quà nhỏ, một vườn hoa là một món quà lớn” [11, tr.47]. Đó còn là khu vườn mà những đứa trẻ chuyện trò, tâm sự và trao cho nhau những tình cảm bạn bè trong trẻo nhất: một chú dế vườn, những ngọn cỏ non, những bụi hoa lài thơm phức, những trái ổi căng mềm và cả những giấc ngủ ngon lành bất tận.
Trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, cậu bé Dũng đã bộc lộ thẳng thắn rằng “Tâm hồn của tôi chính là nằm ở khu vườn” [11, tr.102]. Khu vườn chính là tâm hồn của cậu bé, một tâm hồn đa sắc đa hương. Khu vườn biểu tượng cho thế giới tinh thần tuyệt diệu, ở nơi đó cậu bé thả sức tưởng tượng những gì mình thích và những gì là nỗi nhớ, niềm thương yêu chân thành nhất “Hàng đêm, tôi vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ vừa nhìn ra khu vườn vừa tưởng tượng. Tôi biết mình sẽ không bao giờ quên được, vì tôi vẫn còn nhớ lắm. Tôi nhớ tất cả những gì đã bay qua bầu trời của tôi. Tôi nhớ từng bông hoa, từng mùa mưa nắng, từng rẻo đất Bố tôi nói cần phải gieo những hạt mầm vào khu vườn; nhưng tôi cũng biết, mỗi một gương mặt là một hạt mầm gieo vào trí tưởng tượng của tôi. Tôi có nhiều khuôn mặt không ngừng mọc lên, những khuôn mặt buồn vui, những khu vườn đẹp nhất” [11, tr.184].
Có lẽ khi xây dựng biểu tượng khu vườn, Nguyễn Ngọc Thuần đã dùng trí tưởng tượng phong phú của một người họa sĩ kết hợp với cá tính sáng tạo văn chương để mã hóa chúng một cách tinh diệu nhất. Vườn không chỉ là biểu tượng cho miền quê Nam Trung Bộ với những khu vườn bên nhà, mảnh vườn trên đồi tràn ngập hoa trái mà vườn còn là biểu tượng của món quà, niềm khao khát, yêu thương trong tâm hồn con trẻ.
3.3.2. Biểu tượng đôi mắt
Đôi mắt trong truyện Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần trở thành điểm sáng bung nở cảm xúc đậm nét nhất. Nó xuyên suốt trong các tác phẩm, từ nhan đề đến cốt truyện đều ẩn hiện một đôi mắt tràn đầy cảm xúc. Đôi mắt hiện hữu như biểu tượng của sức mạnh, của những nội lực bên trong tinh thần con người nói chung và trẻ thơ nói riêng, bởi vì “Nhiều lần tôi đã hỏi bố, tại sao người ta không nhớ một bàn tay ai đó mà phải là khuôn mặt trước tiên. Bố nói, bởi vì trên đó có đôi mắt. Chúng ta không thể nhìn ai đó mà không nhìn vào đôi mắt họ. Một đôi mắt sẽ cho ta biết họ yêu mến điều gì, và quan trọng hơn nữa, họ đã hi sinh cho điều gì” [11, tr.185].
Cũng giống như khu vườn, đôi mắt chính là biểu tượng cho thế giới tâm hồn phong phú của trẻ thơ. Đó chính là thiên đường của những khát vọng, ước mơ và tình yêu cuộc sống. Đó là những đôi mắt biết mơ, biết khát khao, vươn tới những gì hằng ao ước, đôi mắt hàng đêm vẫn “nhìn khu vườn tưởng tượng” để lần tìm ra nỗi nhớ của chính mình, để cảm nhận hương hoa đọng lại trong từng thôn xóm, để ngắm những vì sao “trẻ con” đang kết dính lại thành một tấm thảm rực sáng nhất trên bầu trời, để thấy được những khát khao và tình yêu cuộc sống. Và cao hơn tất cả là một đôi mắt biết nhận diện những buồn vui của người khác, để rồi “họ hi sinh cho nhau bằng tất cả cuộc đời của họ” [11, tr.123]. Có thể thấy, để xây dựng được hai biểu tượng đa tầng đa nghĩa như đôi mắt và khu vườn, Nguyễn Ngọc Thuần đã sử dụng triệt để phương pháp phân tích tâm lý như một cách thức cơ bản, chủ yếu cho những sáng tạo của mình. Anh tìm hiểu rất kỹ tâm lý lứa tuổi để viết sao cho thật phù hợp với từng đối tượng miêu tả. Những giấc mơ kỳ diệu, đáng yêu, lạ thường của trẻ thơ là điểm sáng trong sáng tác thiếu nhi của anh. Anh nhìn thấy được thế giới tâm hồn trẻ thơ không chỉ là sự hồn nhiên vô tư mà nó còn là những suy nghĩ sâu sắc về tình yêu đồng loại. Anh khám phá và lục tìm cả trong vô thức lẫn ý thức của trẻ để hiểu chúng yêu gì, ghét gì, tưởng tượng gì ở cái thế giới bao la rộng lớn này. Những đôi mắt, khu vườn ẩn hiện trong văn chương Nguyễn Ngọc Thuần là ánh sáng tinh khôi của tâm hồn, là địa đàng lung linh của tinh thần và cao hơn tất cả, là tình yêu của trẻ thơ vào cuộc sống vào tương lai khao khát “bùng bùng”.
KẾT LUẬN
1. Nguyễn Ngọc Thuần là nhà văn trẻ mới xuất hiện vào những năm đầu của thế kỉ XXI. Đến với văn chương thật tình cờ nhưng bằng tài năng và sức sáng tạo của mình Nguyễn Ngọc Thuần đã cho ra đời nhiều tác phẩm hay và đặc sắc dành tặng độc giả, đặc biệt là dành cho thiếu nhi. Anh rất có duyên với giải thưởng, bởi tác phẩm nào anh gửi đi dự thi đều lĩnh được giải thưởng mà toàn là những giải cao. Trong tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ người đọc cảm nhận được tình cảm yêu thương mà anh dành cho nhân vật. Thế giới con người, thiên nhiên được nhìn nhận dưới con mắt trẻ thơ vì thế mọi thứ hiện lên thật trong trẻo, tinh khôi. Qua những câu chuyện ngây thơ của trẻ, người đọc như thấy được hình ảnh tuổi thơ của mình trong đó. Đằng sau những câu chuyện đời thường giản dị là triết lí sâu sắc về cuộc sống nhà văn muốn gửi đến độc giả.
2. Với văn phong độc đáo, mới lạ, Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ đã mang những đặc điểm riêng hấp dẫn người đọc. Tác phẩm mang đậm dấu ấn trữ tình, tâm lý. Những câu chuyện của anh nhẹ nhàng, giản dị, không có mở đầu cũng không có kết thúc rất dễ hiểu và dễ nhớ, phù hợp với tâm lý trẻ em. Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên thành công của tác phẩm đó là thế giới nhân vật đa dạng và phong phú. Đó là những mối quan hệ của người thân trong gia đình, những người hàng xóm thân thiết. Nuôi dưỡng, giáo dục những đứa trẻ tinh tế, nhạy cảm là những ông bố, bà mẹ hết lòng thương yêu con cái, là những người lớn giàu lòng nhân ái, sẵn sàng giúp đỡ mọi người để từ đó có thể dạy cho trẻ con những bài học về tình yêu thương, sự giúp đỡ lẫn nhau cũng như những bài học về cuộc sống vô cùng sâu sắc và quý báu. Những đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ nhưng cũng rất tinh tế, nhạy cảm trước mọi biến chuyển của thiên nhiên, đất trời cũng như của lòng người. Anh đi sâu khai thác tâm hồn, suy nghĩ của của cậu bé Dũng với mong muốn mang đến cho người đọc những cách tiếp cận trẻ thơ phù hợp đồng thời giúp họ có thể tìm lại được một góc tâm hồn, hồi ức, hoài niệm về tuổi thơ của mình qua nhân vật đó.
Nguyễn Ngọc Thuần không chỉ thành công trong việc xây dựng thế giới nhân vật trong sáng, đáng yêu mà thiên nhiên trong tác phẩm của anh cũng lung linh, đa sắc. Thiên nhiên với khu vườn đầy hoa lá, cỏ cây, là nơi nhân vật được sống với chính mình, được hòa mình vào thiên nhiên, đắm mình trong cỏ cây hoa lá, là những khu đồng quê bát ngát, mênh mông, tràn ngập khí trời trong lành. Thế giới thiên nhiên trong truyện hiện lên thật đẹp và huyền ảo. Vì thế con người luôn hòa mình vào với thiên nhiên, xem thiên nhiên như một người bạn thân thiết. Nhà văn không chỉ khắc họa cuộc sống ở hiện thực mà còn thông qua giấc mơ của nhân vật. Đó là thế giới của nhiệm màu, nơi mà nhân vật của anh tìm đến để thỏa mãn những ước muốn, khát vọng mà cuộc sống hiện thực không có được. Thông qua hình ảnh những giấc mơ mà trí tưởng tượng, tâm hồn của nhân vật được thả sức bay bổng, được tự do thể hiện. Bên cạnh đó, biểu tượng khu vườn và biểu tượng đôi mắt trong tác phẩm đã giúp người đọc phần nào cảm nhận rõ hơn về thế giới trẻ thơ thông qua lăng kính biểu tượng.
Góp phần đắc lực vào thành công cho tác phẩm, còn là những yếu tố nghệ thuật đặc sắc. Đó là ngôn ngữ, giọng điệu và biểu tượng. Đó là hệ thống ngôn ngữ mang đậm hương sắc vùng quê Nam Trung Bộ, ngôn ngữ cổ tích hay là những ngôn từ trong trẻo, tinh khôi trong tiếng nói trẻ thơ. Đó còn là giọng điệu nhẹ nhàng, trữ tình và cả những triết lý ẩn sâu trong từng tầng ngữ điệu. Với hai biểu tượng trung tâm là khu vườn và đôi mắt, Nguyễn Ngọc Thuần đã thể hiện sự phong phú trong tâm hồn con người. Khu vườn không chỉ là đại diện cho những món quà con người ban tặng cho nhau mà còn thể hiện những khát vọng, ước mơ cháy bỏng của họ trong hành trình vươn tới những điều tuyệt mỹ. Đôi mắt chính là khả năng vi diệu của con người trong công cuộc tìm kiếm, khám phá những điều mới mẻ ở cuộc sống bằng những giấc mơ và những hình ảnh vô thức. Những phương thức nghệ thuật ấy đã được tác giả vận dụng thành công, làm cho tác phẩm có một kết cấu chặt chẽ, hấp dẫn và lôi cuốn người đọc.
3. Nguyễn Ngọc Thuần là một họa sĩ và cũng là một nhà văn tài hoa. Bằng tài năng của mình anh đã sáng tác nhiều tác phẩm hay và đặc sắc cả về nội dung và nghệ thuật, đặc biệt là tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ.Với văn phong nhẹ nhàng, giản dị, ngọt ngào đã tạo nên cho anh một phong cách mới lạ và độc đáo, gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Đến với thiên truyện, người đọc như đang lạc vào thế giới cổ tích thần tiên, ở đó mọi người được thỏa sức tưởng tượng và tìm lại cho mình những kí ức tươi đẹp của tuổi thơ. Có thể thấy tâm thức của một cá tính độc đáo Nguyễn Ngọc Thuần nằm ở việc anh kết hợp hiệu quả giữa nghệ thuật, giáo dục và tâm lý trong chỉnh thể văn bản văn chương. Anh đã hoàn thành sứ mệnh của một nhà văn thiếu nhi đó là giáo dục trẻ thơ nói riêng cũng như con người nói chung nhận thức đúng giá trị cuộc sống. Không chỉ đơn thuần là giáo dục, những tác phẩm mà anh gia công mài giũa còn là sự kết dính của nghệ thuật và cuộc sống, sự lấn sân sang phân tâm học như một luồng gió mới “phả” vào văn học thiếu nhi Việt Nam hiện đại.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Lã Thị Bắc Lý (2011), Giáo trình văn học trẻ em, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. 
Phạm Hổ (1994), Văn học cho thiếu nhi mấy năm gần đây, Tạp chí Tác phẩm mới, số 9.
Huy Đăng (2011), Thế giới trẻ thơ trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, Báo Quân đội nhân dân, số 2, ra ngày 22- 6 -2011. 
Nguyễn Thị Minh Thái (2003), “Bài viết của nhà văn Nguyễn Thị Minh Thái về Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”.
Từ điển Phan Thị Vàng Anh (2003), Bài viết của nhà văn Phan Thị Vàng Anh về “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”.
 Nhiều tác giả (1992), Từ điển tiếng Việt, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 
Andersen (2009), Truyện cổ Andersen, Nxb Văn học, Hà Nội. 
Phan Chính (2008), Nguyễn Ngọc Thuần với khoảng trời đong đầy hoài niệm, Tạp chí Văn học, số 2, tr 45 – 53. 
Hector Malot (2010), Không gia đình, NXB Thời đại, Hà Nội. 
 Phương Lựu chủ biên (2004), Lý luận văn học, NXB Giáo dục, Hà Nội. 
Nguyễn Ngọc Thuần (2012), Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, NXB Trẻ, TPHCM. 
Nguyễn Ngọc Thuần (2000), Giăng giăng tơ nhện, NXB Trẻ, Tp HCM. 
Nguyễn Ngọc Thuần (2005), Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ, Nxb Thanh niên, Hà Nội.
Nguyễn Ngọc Thuần (2001), Một thiên nằm mộng, NXB Kim Đồng, Hà Nội. 
Antonie de Saint – Exupery (2011), Hoàng tử Bé, Vĩnh Lạc dịch, NXB Dân trí, Hà Nội.
Lại Nguyên Ân (1999), 150 thuật ngữ văn học, NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội. 
Hoàng Thị Thu Giang (2009), Cốt truyện và kết cấu truyện ngắn đầu thế kỷ XX – Những biến đổi theo hướng hiện đại, Tạp chí văn nghệ quân đội, số 19, 2009. 
Nguyễn Nhật Ánh (2008), Tôi là Bê tô, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh. 
Nguyễn Nhật Ánh (2008), Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Nxb Trẻ. 
Nguyễn Quang Sáng (1987), Dòng sông thơ ấy, NXB Kim Đồng, Hà Nội.
Nhiều tác giả (1992), Từ điển Tiếng Việt, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội.
Phạm Khắc Chương (2001), Văn hóa ứng xử trong gia đình, NXB Thanh niên, Hà Nội. 
Vũ Thảo Anh, “Nguyễn Ngọc Thuần – người vinh danh cho văn học nghệ thuật”.  
Trần Viết Nhi (2011), “Nguyễn Ngọc Thuần Nhà văn thân quý của trẻ em”. 
Trần Viết Nhi (2011), “Triết lý về giá trị con người trong truyện thiếu nhi Nguyễn Ngọc Thuần”.
Nguyễn Ngọc Thuần (2003), “Tôi muốn trở thành một người thợ lành nghề” 
 lanh-nghe/40000368/105/. 
Nhã Thuyên, “Vài khơi gợi từ thế giới Nguyễn Ngọc Thuần: Một khu vườn quyến rũ”. 
Dương Vân, “Nguyễn Ngọc Thuần - Cuộc chơi văn chương cần một tinh thần đẹp”, 
Hồ Anh Thái (2003), “Bài viết của nhà văn Hồ Anh Thái về Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”.
 Nguyễn Thị Minh Thái (2003), “Bài viết của nhà văn Nguyễn Thị Minh Thái về Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”, 
 Nguyễn Thị Minh Thái (2004), “Người kể chuyện cổ tích hiện đại”.  
Diễn đàn kiến thức (2010), “Tìm hiểu về cốt truyện và kết cấu tác phẩm văn học” . 
 Phan Thị Vàng Anh (2003), Bài viết của nhà văn Phan Thị Vàng Anh về “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”,
Phan Thị Vàng Anh (2005), Sự độc đáo trong Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ của Nguyễn Ngọc Thuần, Website:  
 Diễm Chi (2005), Nguyễn Ngọc Thuần: “Văn chương phải đẹp và nhân văn”. 
 36. Hải Minh (2004), Nguyễn Ngọc Thuần: "Thời thơ ấu, tôi là đứa trẻ giàu có".