Chuyên đề Cách tạo hứng thú học tập cho học sinh khi bắt đầu tiếp cận môn Hóa học bằng những thí nghiệm vui

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Theo nghị quyết 4 của BCH TW Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VII (1 –

1993) đã khẳng định rằng “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Đại hội đại biểu tòan

quốc lần thứ VIII một lần nữa khẳng định: “Cùng với khoa học công nghệ, giáo dục

là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài

cho đất nước”. Điều đó thể hiện được tầm quan trọng của việc đào tạo thế hệ trẻ cho

đất nước. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. Chính vì thế trong những

năm gần đây đất nước ta đang đẩy mạnh công cuộc xã hội hóa giáo dục. Biên soạn lại

sách giáo khoa cho các bậc học theo phương pháp tích cực. Hoạt động của học sinh

được yêu cầu cao hơn để giúp người học tích cực, chủ động trong việc lĩnh hội kiến

thức và vận dựng linh hoạt vào thực tiễn. Đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi người

giáo viên phải luôn đổi mới phương pháp dạy học của mình theo hướng tích cực,

đồng thời phải luôn tìm tòi, học hỏi, sáng tạo trong quá trình dạy học.

Qua thực tiễn giảng dạy bộ môn hóa học cấp THCS, tôi nhận thấy hóa học là

bộ môn khoa học tự nhiên mà học sinh được tiếp cận muộn nhất, nhưng nó lại có vai

trò rất quan trọng trong nhà trường phổ thông. Môn hóa học cung cấp cho học sinh hệ

thống kiến thức phổ thông, cơ bản và thiết thực đầu tiên về hóa học, rèn cho học sinh

óc tư duy sáng tạo và khả năng trực quan nhanh nhạy. Hình thành cho các em những

phẩm chất cần thiết như cẩn thận, kiên trì, trung thực, tỉ mỉ và yêu thích khoa học.

Như chúng ta đã biết những biến đổi hóa học vô cùng phong phú, một số phản

ứng hóa học có kèm theo hiện tượng kì lạ như phát ra tiếng kêu hoặc tiếng nổ, tự bốc

cháy hay tự phát ra ánh sáng lạnh, tạo ra chất kết tủa hay làm chất kết tủa tan đi, làm

màu sắc biến đổi khôn lường như có phép “thần thông biến hóa”. . Với mong muốn

góp phần nhỏ bé vào việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung và dạy môn hóa

nói riêng, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn hóa học, tôi mạnh dạn tiến hành

nghiên cứu chuyên đề: “ Cách tạo hứng thú học tập cho học sinh khi bắt đầu tiếp

cận môn hóa học bằng những thí nghiệm vui”.

pdf19 trang | Chia sẻ: myhoa95 | Lượt xem: 2045 | Lượt tải: 1Download
Bạn đang xem tài liệu "Chuyên đề Cách tạo hứng thú học tập cho học sinh khi bắt đầu tiếp cận môn Hóa học bằng những thí nghiệm vui", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ện chuyên đề này, tôi yêu cầu học sinh giải quyết vấn đề thì 
thấy kết quả như sau: 100% học sinh rất thích thú khi quan sát thí nghiệm, nhưng 
chưa biết giải thích hiện tượng. Sau đó, tôi gợi ý “ Thí nghiệm có liên quan đến chất 
nào? Tính chất của chất đó là gì?...” lúc này đã có khoảng 20% học sinh nghĩ đến việc 
dùng tính chất hóa học của nước với một số kim loại kiềm để giải thích. Nhưng các 
em vẫn chưa giải thích đựơc vì sao nước lại chuyển sang màu hồng. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 5 
+ Sau đó tôi nghiên cứu, hướng dẫn học sinh theo chuyên đề này thì hơn 70% 
số học sinh trong lớp đã xác định được ngay hướng giải thích hiện tượng và viết được 
phương trình hóa học minh họa, từ đó phát triển tư duy hóa học để vận dụng trong đời 
sống và giải thích một số hiện tượng trong tự nhiên. 
 Giải thích: 
Natri nặng hơn dầu hỏa nên chìm xuống. Nhưng khi tiếp xúc với nước nó lập tức tác 
dụng với nước giải phóng khí H2. Bọt khí H2 bao bọc mẩu natri và đệm khí đó đẩy nó 
nổi lên lớp dầu hỏa. Tại đây, các bọt khí tách ra và mẩu natri bị chìm xuống. Dung 
dịch trở nên màu đỏ hồng là sau phản ứng tạo ra dung dịch kiềm. 
2Na + 2H2O 2NaOH + H2 
Sau đây là phần trình bày nội dung và các bước tiến hành chuyên đề của tôi: 
CHƢƠNG II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
Dựa trên kiến thức hóa học cơ bản trong chương trình hóa 8, 9 tôi xây dựng hệ thống 
thí nghiệm vui giúp học sinh phát triển khả năng quan sát, phân tích tổng hợp các 
hiện tượng từ thí nghiệm. Từ đó khái quát hóa kiến thức mà mình được học vào giải 
quyết một số vấn đề liên quan trong thực tế. 
I. Trong chƣơng trình hóa học 8: 
I. 1. Thí nghiệm vui dựa vào kiến thức bài “ Sự biến đổi của chất” 
Núi lửa phun 
 Lấy 100g mạt sắt mịn cùng với 50g lưu huỳnh bột. Trộn kĩ và đổ vào một chút 
ít nước nóng cho đến khi hỗn hợp trở nên sền sệt. Sau đó, đặt hỗn hợp lên đĩa hoặc 
khay sắt và lấy đất sét nhão trộn với những hòn sỏi nhỏ, đắp phủ lên hỗn hợp mạt sắt 
và lưu huỳnh, sao cho giống như một ngọn núi thức sự. Dùng que gỗ chọc từ miệng 
núi một lỗ, qua lớp đất sét. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 6 
 Sau 10 – 12 phút núi lử tí hon bắt đầu hoạt động. Từ miệng phun, khói bốc mù 
mịt và “dung nham” phun trào ra dữ dội, giống hệt một ngọn núi lửa trong thiên 
nhiên, chỉ thiếu tiếng nổ. 
Giải thích: 
 Fe và S sau khi tiếp xúc với nhau một thời gian ngắn, bắt đầu phản ứng tạo 
thành FeS. 
Fe + S 
t0
 FeS 
Phản ứng tỏa nhiệt mạnh làm nước bốc hơi và cũng nhờ nhiệt phản ứng mạnh, 
làm cả khối “sôi” trào ra ngoài. 
I.2. Thí nghiệm dựa vào kiến thức điều chế oxi trong phòng thí nghiệm: 
 * Nguyên tắc điều chế Oxi trong phòng thí nghiệm là nhiệt phân các hợp chất 
giàu nguyên tử oxi và dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao. 
Pháo hoa từ miệng ống nghiệm 
 Trộn nửa thìa kali pemanganat KMnO4 và cũng chừung ấy than gỗ nghiền nhỏ. 
 Đổ cả hỗn hợp ấy vào một ống nghiệm, kẹp chặt và đốt nóng. Một lúc sau, từ 
miệng ống nghiệm sẽ bắn ra một bó những tia lửa sáng rực nhưu chùm hoa. 
Giải thích: Khi đun nóng KMnO4 bị nhiệt phân giải phóng ra oxi. 
2KMnO4 
t0
 K2MnO4 + MnO2 + O2 
 Oxi được giải phóng sẽ “đốt cháy” các hạt than rất nhỏ đã được đun nóng. Khí 
oxi thoát ra từu trong hỗn hợp làm bắn tung các hạt than đang cháy lên. 
Cháy ở dưới nước 
 Sục đầu ống dẫn khí vào nước trong chậu, lửa cháy sáng từng hồi, trông thật kì 
lạ. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 7 
Cách làm và giải thích: Đun nóng khoảng 200 cm3 nước trong chậu cho tới 700C rồi 
bỏ vào đó vài mẫu phôtpho trắng. Sục ống dẫn khí O2 từu bình điều chế oxi vào chậu, 
phôtpho trắng gặp O2 sẽ cháy sáng. 
 O2 điều chế bằng cách nhiệt phân KClO3 có xúc tác là MnO2 hoặc nhiệt phân 
KMnO4. 
 MnO2 
2KClO3 2KCl + 3O2 
I.3. Thí nghiệm dựa vào tính chất hóa học của Nƣớc 
I.3.1. Nước tác dụng với một số kim loại kiềm (K, Na) tạo dung dịch bazơ và giải 
phóng khí hiđro. 
 Bắn cháy tàu chiến dịch 
Dùng loại giấy thấm nước để gấp một cái tàu chiến. Bỏ vào trong tàu một mẫu 
kim loại natri (hoặc kali) to bằng hạt đậu xanh rồi thả vào chậu nước đã được thêm 
vài giọt phenolphtalein không màu. Sau vài phút tàu sẽ tự bốc cháy và nước trong 
chậu có loang màu hồng từ chỗ con tàu cháy, giống như cảnh tàu chiến địch bị bắn 
cháy, máu giặc nhuốm đỏ dòng sông. 
Giải thích: 
- Nước tấm qua giấy, tác dụng với natri (hoặc kali), theo phương trình phản ứng 
sau: 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 
2K + 2H2O 2KOH + H2 
Phản ứng trên tỏa nhiều nhiệt, làm cho khí H2 thoát ra tự bốc cháy, đồng thời NaOH 
(hoặc KOH) tạo thành làm cho phenolphtalein không màu chuyển sang màu hồng. 
Chú ý: Trong thí nghiệm trên, mẩu natri hoặc kali nhất thiết chỉ lấy dược to bằng hạt 
đậu xanh. Nếu lấy to hơn, phản ứng xảy ra mảnh liệt, sẽ nổ, nguy hiểm. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 8 
I.3.2. Nước tác dụng với một số oxit axit tạo dung dịch axit tương ứng 
Cháy ở dưới nước 
 Cho nước vào khoảng một nửa thể tích của ống nghiệm. Nhúng ống nghiệm 
vào cốc nước nóng khoảng 80oC và cho vào trong ống nghiệm một mẫu phốtpho trắng 
to bằng hạt ngô. Khi phôtpho trắng đã nóng chảy (44oC) thì dẫn luồng khí oxi vào ống 
nghiệm cho tiếp xúc với phôtpho trắng nóng chảy. Phôtpho cháy mạnh, phát sáng 
trong ống nghiệm chứa nước. Sau thu được một dung dịch trong suốt làm quỳ tím 
chuyển sang màu đỏ. 
Giải thích: 
Oxi tiếp xúc với phôtpho trắng nóng chảy, xảy ra phản ứng tạo P2O5 , theo 
phương trình phản ứng sau: 
4P + 5O2 
t0
 2P2O5 (điphotphopentaoxit) 
Phản ứng trên tỏa nhiều nhiệt, P2O5 tiếp tục tác dụng với nước tạo dung dịch axit 
phôtphoric (H3PO4), theo phương trình phản ứng sau: 
P2O5 + 3H2O 2H3PO4 (axit phôtphoric) 
Dung dịch axit phôtphoric làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ. 
Chú ý: phốtpho trắng độc nên cần rửa tay sau khi làm thí nghiệm 
II. Trong chƣơng trình hóa học 9: 
II.1. Thí nghiệm dựa trên tính háo nƣớc của axit sunfuric (H2SO4): 
Hóa than mà không cần đốt cháy 
Đổ 6g đường bột vào một cốc cao và hẹp, đặt lên đĩa, rót và cốc 5ml H2SO4 đậm đặc 
rồi trộn nhanh các chất này. Khối chất trong cốc bắt đầu hóa đen, phồng ra dâng cao 
lên, cuối cùng “bò” ra khỏi miệng cốc, đông đặc lại ở dạng kì quái, uốn cong thành 
“hình dấu phẩy”. 
Giải thích: 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 9 
H2SO4 rất háo nước. Đường bột còn gọi là hiđrat cacbon vì công thức của 
chúng có thể viết dưới dạng cacbon ngậm nước. Chẳng hạn, đường săccarozơ 
(C12H22O11) có thể viết là C12(H2O)11. Axit đặc phân hủy đường, chiếm nước, giải 
phóng cacbon. 
 H2SO4 đặc 
C12(H2O)11 12C + 11H2O + Q 
 Phản ứng trên tỏa nhiều nhiệt, do nhiệt độ tăng một phần, cacbon tác dụng với 
H2SO4 tạo thành khí SO2 và khí CO2. 
C + 2H2SO4 CO2 + 2SO2 + 2H2O 
 Các khí đó làm cacbon trở nên xốp và tăng thể tích, làm cho nó bò ra ngoài cốc. 
Chú ý: Tránh để dây axit vào quần áo và không sờ tay vào “dấu phẩy”. 
Mực bí ẩn 
Dựa trên tính háo nước của axit sunfuric (H2SO4) để làm mực bí ẩn. 
Lấy đũa thủy tinh chấm dung dịch H2SO4 loãng để viết lên giấy một bức thư ngắn, nét 
chữ sẽ không có màu. 
 Hơ bức thư lên bếp than hoặc bàn là, nước ở nét chữ sẽ bay hơi làm cho H2SO4 
trở nên đậm đặc, nó sẽ chiếm nước của chất xenlulozơ là thành phần chính của giấy 
và giải phóng cacbon, làm cho nét chữ hóa đen. 
 H2SO4 đặc 
(C6H10O5)n 6n CO2 + 5n H2O 
 Xenlulozơ 
Những chiếc cốc thần 
Bạn bày một loạt những chiếc cốc không lên bàn và tuyên bố “ Đây là nhữung chiếc 
cốc thần”. Bạn lần lượt ném những mẫu bông tẩm cồn vào các cốc trên, các mẫu bông 
sẽ tự bốc cháy. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 10 
 Cách làm và giải thích: Ở đáy mỗi cốc bạn bôi một ít hỗn hợp sền sệt của 
KMnO4 và H2SO4 đậm đặc sẽ sinh ra axit pemanganic (HMnO4). Với lượng nhỏ hỗn 
hợp này ở đáy cốc ngừơi xem sẽ không nhìn thấy. 
H2SO4 + 2KMnO4 K2MnO4 + 2HMnO4 
Dưới tác dụng của H2SO4 đậm đặc, HMnO4 mất nước tạo Mn2O7. Chất này có 
tính oxi háo cực kì mạnh. Rựơu, ete và nhiều chất hữu cơ khác bốc cháy khi tiếp xúc 
với anhiđric pemanganic ( Mn2O7). Đó là nguyên nhân vì sao khi ném những mẫu 
bông được tẩm cồn vào cốc, các mẫu bông sẽ tự bốc cháy. 
II.2. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của kim loại: 
Biến đồng thành “bạc” 
 Ai cũng biết bạc là kim loại quý, thế mà ta có thể biến đồng thành “bạc” như 
một nhà giả kim thuật thời Trung Cổ. 
 Lấy một vật nào đó bằng đồng, ví dụ cái chìa khóa. Nhúng chìa khóa vào dung 
dịch HNO3 loãng, sau đó rửa sạch bằng nước ( không để lâu vì HNO3 hòa tan đồng). 
 Thả chìa khóa vào dung dịch HgCl2. Sau đó vài phút lấy chiếc chìa khóa ra, 
chìa khóa có màu rất bẩn. Nhưng nếu lấy tờ giấy lọc hoặc mảnh vải lau thật sạch, chìa 
khóa sẽ sáng bóng trắng như bạc vậy. 
Giải thích: Trong thí nghiệm này xảy ra phản ứng hóa học 
Cu + HgCl2 CuCl2 + Hg 
Thủy ngân sinh ra có đặc tính kết hợp với đồng bám chặt lên mặt đồng làm cho chìa 
khóa sáng như bạc, chứ không phải là những giọt thủy ngân rời rạc. 
Chú ý: Rửa sạch tay sau khi làm thí nghiệm vì thủy ngân rất độc. 
Cây Diana 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 11 
Nhúng một sợi dây đồng đánh sạch và uốn thành hình lò xo và một dung dịch bạc 
nitrat trong nước, trong dung dịch sẽ xuất hiện một dạng cây bằng bạc gọi là cây 
Diana ( Diana là nữ thần La Mã về săn bắn). 
Giải thích: Đồng hoạt động hóa học mạnh hơn bạc nên đã đẩy bạc ra khỏi muối. Bạc 
được giải phóng bám vào sợi dây đồng tạo ra cây bằng bạc. 
Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag 
Cây phủ tuyết 
 Ở các nước ôn đới, về mùa đông rất lạnh, cây cối thường rụng hết lá và bị phủ 
tuyết trắng xóa. 
 Ta có thể tạo ra cảnh có tuyết như sau: Dùng các phoi đồng chắp nối thành một 
cái cây rụng hết lá. Thả chìm cây này vào cốc thủy tinh loại lớn chứua đầy dung dịch 
AgNO3. Sau vài giờ cây sẽ bị phủ đầy “tuyết” trắng xóa. 
Giải thích: 
Cu hoạt động mạnh hơn Ag nên đẩy Ag ra khỏi muối AgNO3. 
Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag 
Các tinh thể Ag bám lên cành cây trông giống như cây bị phủ tuyết. 
II.3. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của nhôm: 
Làm nước “sôi” bằng một sợi dây kim loại 
Rót “nước” vào một phần ba ống nghiệm, rồi nhúng vào đó một sợi dây kim 
loại màu trắng. Lập tức ” nước” sẽ sôi sùng sục rồi hơi nước bay mù mịt,mờ cả ống 
nghiệm. Nhấc sợi dây kim loại ra, nước trong ống ngừng sôi, nhúng sợi dây vào nó lại 
sôi sùng sục. 
Cách làm và giải thích: 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 12 
Dùng dung dịch axit HCl làm nước và cần đun nóng trước khi biểu diễn. Sợi 
dây kim loại màu trắng là sợi dây nhôm. Khi nhúng nhôm vào dung dịch HCl nóng, 
phản ứng xảy ra mãnh liệt. Bọt khí H2 thoát ra rất mạnh trông như nước đang sôi sùng 
sục. 
2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 
Mặt khác, phản ứng cũng làm cho nhiệt độ tăng lên dần và nước bay hơi mù 
mịt càng lãm cho hiện tượng xảy ra giống hệt như nước đang sôi. 
II.3. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của muối cacbonat kim loại: 
Phép màu nhiệm của các viên long não 
Bạn thả vài viên long não vào một bình thủy tinh chứa chất lỏng có màu. Sau 
vài phút bạn sẽ thấy các viên long não thi nhau nỗi lên rồi chìm xuống liên tục nhưu 
đàn cá phải ngoi lên mặt nước để hớp không khí. Cảnh tượng diễn ra thật vui mắt. 
Cách làm: 
Cho vào chậu thủy tinh cỡ lớn 10g CaCO3; 5g muối ăn (NaCl) vài giọt phẩm 
màu và 20cm3 dung dịch HCl đậm đặc. Sau đó đổ thêm nước đến gần đầy chậu rồi 
nhẹ nhàng thả các con cá (làm bằng long não). Các viên long não sẽ nhấp nhô nhưu 
đàn cá bơi lội tung tăng. 
Giải thích: 
Trong chậu xảy ra phản ứng sau: 
CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 + H2O 
Các bọt khí CO2 tích tụ lên các viên long não (hình con cá) và nâng chúng nổi 
lên mặt nước, tại đây các viên long não sẽ nhả khí CO2 ra, thấm nước vào và chìm 
xuống. Khí tới đáy bình chúng lại hút khí CO2 và lại nổi lên. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 13 
Pha thêm muối ăn để làm tăng khối lượng riêng của dung dịch, giúp cho các 
viên long não dễ nổi lên hơn, phẩm màu làm cho dung dịch có màu sẽ đẹp mắt và hấp 
dẫn hơn. 
II.4. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của axetylen: 
Đốt nước đá cháy 
Lấy một nắm nước đá bỏ vào ống bơ thấp và rộng miệng rồi bật quẹt diêm đốt 
trên mặt ống bơ. Thật kỳ lạ! Nước đã bốc cháy. 
Cách làm và giải thích: 
Trong ống bơ bạn đã đặt sẵn vài mẩu canxicacbua CaC2. Khi bỏ nước đá vào 
CaC2 sẽ tác dụng với nước giải phóng khí C2H2. 
CaC2 + 2 H2O C2H2 + Ca(OH)2 
Khí C2H2 thoát lên mặt nước đá, khi đốt nó sẽ cháy trông giống hệt nước đá 
cháy vậy. 
II.5. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của rƣợu etylic: 
Đèn không ngọn 
 Lấy một sợi dây đồng ( có thể dùng sợi dây điện loại nhỏ, cạo sạch lớp sơn 
cách điện) uốn thành một lò xo hình ruột gà, dài khoảng 3cm, rồi cắm lên đèn cồn, 
sao cho bấc của đèn nằm gọn trong lòng lò xo. 
 Châm lửa cho ngọn đèn cháy. Khi dây đồng đã nóng đỏ bạn tắt ngọn lửa và 
nhanh chóng úp lên đèn một chuông thủy tinh (có thể dùng chai thủng đáy hoặc bóng 
đèn chai). Điều chỉnh luồng không khí đi vào trong chuông để cung cấp vừa đủ lượng 
oxi cho phản ứng bằng cách hé mở nhiều hay ít miệng chuông thủy tinh. 
 Nếu không khí vào nhiều quá hoặc ít quá đèn đều có thể bị tắt. Khi không khsi 
vào vừa đủ, dây đồng sẽ đỏ rực liên tục đến khi trong đèn hết cồn mới thôi. 
Giải thích: 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 14 
 Trong thí nghiệm trên xảy ra phản ứung oxi hóa rượu etylic thành anđehit etylic 
bởi có oxi của không khí với đồng làm xúc tác. 
 Phương trình phản ứng xảy ra như sau: 
2Cu + O2 
t0
 2CuO 
CH3 – CH2 – OH + CuO 
t0
 CH3 – CHO + H2O + Cu 
 Phản ứng oxi hóa rượu etylic là phản ứung tỏa nhiệt. 
 Nhiệt lượng đó làm cho dây đồng luôn đỏ rực. 
Sự cháy trong lòng chất lỏng 
 Lấy vào ống nghiệm sạch 3 ml cồn, rồi rót nhẹ theo thành ống nghiệm 3 ml axit 
sunfuric H2SO4 đậm đặc. Hỗn hợp chia thành hai lớp: lớp dưới là axit H2SO4, lớp trên 
là dung dịch cồn. Rắc từ từ, ít một, những thuốc tím KMnO4 vào hỗn hợp. Khoảng 
nửa phút sau các tia lửa lóe sáng trong lòng chất lỏng như sao sa và có những tiếng nỗ 
lách tách khá lâu. 
 Khi phản ứng ngừng, ta lại rắc thêm các hạt thuốc tím vào tiếp và phản ứng lại 
tiếp tục. 
Giải thích: 
 Khi hạt thuốc tím rơi vào dung dịch cồn, tới lớp có axit H2SO4 sẽ có phản ứng 
và oxi được giải phóng. Phản ứng tỏa nhiệt mạnh và nhờ có oxi làm cồn cháy. Sự 
cháy xảy ra ở quanh từng hạt thuốc tím nên trông như sao sa. 
Chú ý: Không nên rắc các hạt thuốc tím vào dung dịch cồn quá nhiều ngay một lúc, vì 
phản ứng quá mạnh, sôi lên và làm đục hỗn hợp nên các tia sáng lóe lên không trông 
rõ, hơn nữa phản ứng lại mau kết thúc, ngừời xem không quan sát được nhiều. 
 Có thể biểu diễn thí nghiệm này trong ống nghiệm 100 ml hay cốc thủy tinh 
loại nhỏ 50 ml. 
II.6. Thí nghiệm dựa trên tính chất hóa học của chất béo 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 15 
Phát hiện dấu tay 
 Để điều tra các vụ án mạng hay trộm cắp, công an thường rắc bột để phát hiện 
dấu tay của thủ phạm. 
 Ta cũng có thể biểu diễn thí nghiệm vui này. 
 Đưa một tờ giấy trắng và sạch cho khán giả và yêu cầu họ bí mật in đầu ngón 
tay cái và ngón tay trỏ ở 2 bàn tay của một người nào đó lên tờ giấy. Bạn thu lại tờ 
giấy và mang đậy úp lên miệng lọ đựng cồn iôt. Sau một thừoi gian lấy ra, bạn sẽ thấy 
rõ các dấu tay xuất hiện trên giấy. Chỉ cần thu lại chứng minh thư của khán giả để đối 
chiếu dấu vân tay, tìm ngay được “ thủ phạm”. 
Giải thích: 
Khi ta in tay lên giấy, tay ta sẽ để lại trên giấy vết mỡ của da. Iôt sẽòa tan vết 
mỡ của da này làm xuất hiện dấu tay. 
CHƢƠNG III: KẾT QUẢ THỰC HIỆN 
Sau khi học sinh được trang bị kiến thức cơ bản thông qua việc học lí thuyết kết 
hợp với thực hành. Các em quan sát hiện tượng, giải thích được nguyên nhân, từ đó 
dẫn đến sự hứng thú học tập bộ môn. 
Qua thực nghiệm tôi thấy có một số rất phấn khởi như sau: 
- Khi chưa thực hiện các thí nghiệm vui xen kẽ vào trong phần vào bài mới 
hoặc củng cố thì hầu hết học sinh cảm thấy uể oải khi học tập, làm cho mức độ tư duy 
của các em cũng hạn chế. Dẫn đến khả năng vận dụng kiến thức vào giải bài tập gặp 
nhiều bế tắc. 
- Sau đó, tôi thực hiện các thí nghiệm vui hóa học vào trong quá trình giảng dạy 
đã tạo được sự hứng thú học tập cho học sinh đối với bộ môn hóa học. Các em tự 
mình giải thích được một số hiện tượng xảy ra trong tự nhiên và trong đời sống, sản 
xuất trên cơ sở kiến thức hóa học. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 16 
- Bước đầu xây dựng cho học sinh sự ham tìm hiểu, học hỏi để khám phá 
những điều lí thú diễn ra xung quanh mình. Mặc khác, giúp các em có định hướng rõ 
ràng trong việc đưa ra cách học sao cho phù hợp, nâng cao khả năng tư duy trong việc 
tiếp thu kiến thức để vận dụng vào giải các bài tập được hiệu quả hơn. 
Vì không có điều kiện trình bày nhiều thí nghiệm vui, tôi chỉ xin trình bày một 
số thí nghiệm vui đơn giản minh họa cho chuyên đề của mình. 
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ: 
I. KẾT LUẬN: 
 - Học sinh trung học cơ sở còn ở tuổi thiếu niên, việc tư duy của các em, khả 
năng khái quát hóa còn rất hạn chế. Do đó để học sinh có khả năng tiếp thu kiến thức 
trừu tượng tốt là cả một công việc nặng nề đối với các em, nhất là vận dụng vào giải 
bài tập. Vì vậy, phương pháp dạy (mới hay cũ) đều là công cụ dạy học; sử dụng công 
cụ đó như thế nào cho có hiệu quả phụ thuộc vào chuyên môn và nghệ thuật sư phạm 
của người giáo viên. 
- Thời gian qua, tôi đã dùng một số thí nghiệm vui nêu trên nhằm giúp cho học 
sinh yêu thích và say mê bộ môn hóa học hơn, giúp cho các em mở rộng và đào sâu 
kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái nhưng rất sâu sắc và phát huy tính tìm tòi, 
sáng tạo của học sinh. Giáo viên có thể sử dụng thí nghiệm này trong giảng dạy nội 
khóa và giảng dạy ngoại khóa, đặt biệt là biểu diễn trong các ngày hội vui hóa học, 
các ngày lễ, các ngày kỷ niệm, biểu diễn xen kẽ với các tiết mục văn nghệ 
 - Tuy nhiên vì điều kiện thời gian và năng lực bản thân có hạn, nên việc thực 
hiện đề tài này chắc hẳn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong các 
đồng nghiệp trao đổi và đóng góp ý kiến để giúp tôi hoàn chỉnh chuyên đề này và có 
thêm kinh nghiệm trong giảng dạy trên tinh thần “ Mọi cuộc trao đổi đều có lợi – 
trong đó học sinh hƣởng phần lợi nhiều nhất”. 
II. KIẾN NGHỊ: 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 17 
- Đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo mở các chuyên đề để chúng tôi có thêm 
điều kiện để trao đổi và học hỏi thêm. 
- Muốn đổi mới phương pháp dạy học, còn phải nói tới vai trò của người quản 
lý giáo dục trong việc tạo ra những điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp, 
từ nội dung chương trình cho đến cách thức kiểm tra thi cử cũng như tăng cường 
những phương tiện cần thiết cho nhà trường. Nên rất mong nhà trường xem xét xây 
dựng phòng thí nghiệm chuyên biệt đối với bộ môn hóa học. 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 18 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
STT Tên tài liệu Tác giả Nhà xuất bản 
01. Phương pháp dạy học hóa học - Nguyễn Cương 
- Nguyễn Mạnh Dung 
- Nguyễn Thị Sửu 
NXB Giáo dục 
02. Hóa học vui PGS – TS. Nguyễn Xuân 
Trường 
NXB KH & KT 
Hà Nội 
03. Bài tập nâng cao hóa học 8, 9 PGS – TS. Nguyễn Xuân 
Trường 
NXB Giáo dục 
04. Đổi mới phương pháp dạy học 
ở trường THCS 
PGS – TS. Trần Kiều NXB Giáo dục 
05. Hình thành kĩ năng giải bài tập 
hóa học THCS 
Cao Thị Thặng NXB Hà Nội 
06. Chuyên đề bồi dưỡng hóa học 
8, 9 
Nguyễn Đình Độ 
NXB Đà Nẵng 
07. Phương pháp giảng dạy hóa 
học trong trường phổ thông 
- Lê Văn Dũng 
- Nguyễn Thị Kim Cúc 
NXB Huế 
Sáng kiến kinh nghiệm GV: Trương Thị Thúy Bảo 
 19 
MỤC LỤC 
NỘI DUNG Trang 
A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài 01 
II. Mục đích nghiên cứu 02 
III. Đối tượng nghiên cứu 02 
IV. Phạm vi nghiên cứu 02 
V. Phương pháp nghiên cứu 02 
B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI Chương I: Cơ sở khoa học 03 
Chương II: Giải quyết vấn đề 05 
Chương III: Kết quả thực hiện 16 
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 17 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 18 
MỤC LỤC 19 

File đính kèm:

  • pdfcach_tao_hung_thu_hoc_tap_cho_hoc_sinh_khi_bat_dau_tiep_can_mon_hoa_hoc_bang_nhung_thi_nghiem_vui_08.pdf
Sáng Kiến Liên Quan