Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp liên môn trong dạy học bài "Gương cầu lõm" - Vật lí

Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong

việc xác định nội dung dạy học ở nhà trƣờng phổ thông và trong xây dựng chƣơng

trình môn học ở nhiều nƣớc trên thế giới. Dạy học tích hợp đƣợc xây dựng trên cơ

sở những quan điểm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học. Vận dụng

hợp lí quan điểm tích hợp trong giáo dục và dạy học sẽ giúp phát triển các năng lực

giải quyết những vấn đề phức tạp và làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa hơn

với học sinh so với việc các môn học, các mặt giáo dục đƣợc thực hiện riêng rẽ.

Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của

ngƣời học, giúp đào tạo ra những con ngƣời có đầy đủ phẩm chất và năng lực để

giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại. Tích hợp là tƣ tƣởng, là nguyên tắc

và là quan điểm hiện đại trong giáo dục. Đối với nền giáo dục Việt Nam hiện na y

việc hiểu đúng và vận dụng phù hợp quá trình tích hợp có thể đem lại những hiệu

quả cụ thể đối với từng phân môn trong nhà trƣờng phổ thông.

Dạy học tích hợp liên môn là dạy cho học sinh biết tổng hợp kiến thức, kĩ năng

ở nhiều môn học để giải quyết các nhiệm vụ học tập và hình thành năng lực giải

quyết các tình huống thực tiễn. Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao gồm

cả tự nhiên và xã hội, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên quan

đến nhiều môn học, nhƣ: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật;

giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lƣợng

tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trƣờng, an toàn giao thông.

Trong số các môn học ở trƣờng THCS thì môn Vật lí là một trong những môn

học thực nghiệm, nó cung cấp cho học sinh rất nhiều các kiến thức cơ bản về thế

giới tự nhiên và về môi trƣờng xung quanh. Là những giáo viên dạy bộ môn vật lí,

chúng tôi luôn trăn trở về vấn đề làm thế nào vừa dạy học sinh nắm bắt những kiến

thức cơ bản của bộ môn, vừa lồng ghép những đơn vị kiến thức về các môn khác

cho học sinh.

Trên cơ sở tìm tòi những tƣ liệu về bảo vệ môi trƣờng, thu thập thông tin qua

báo đài và internet, đặt biệt là nắm bắt về phƣơng pháp dạy học tích hợp nằm trong

lộ trình đổi mới đồng bộ phƣơng pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trƣờng

phổ thông theo định hƣớng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị

quyết 29 - NQ/TƢ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó tăng

cƣờng năng lực dạy học theo hƣớng “tích hợp liên môn” là một trong những vấn

đề cần ƣu tiên. Chúng tôi quyết định viết sáng kiến “Tích hợp liên môn trong dạy

học bài “GƢƠNG CẦU LÕM” – Vật lí 7” để chia sẻ với các đồng nghiệp tham

khảo.

pdf22 trang | Chia sẻ: sangkien | Lượt xem: 10130 | Lượt tải: 1Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp liên môn trong dạy học bài "Gương cầu lõm" - Vật lí", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ó giá thành rẻ và lại sẵn có, đƣợc xem là một lợi thế lớn của thiết kế 
này. 
 Các tính toán cho thấy thiết bị thu năng lƣợng mặt trời này có thể sinh nhiệt cao 
đến 1300 độ C, đủ nóng để làm chảy kim loại. 
- Gemasolar- Nhà máy điện mặt trời sản xuất điện cả đêm. 
 Nhà máy năng lƣợng điện mặt trời hoạt động vào ban đêm đầu tiên trên thế giới 
đã chính thức đi vào vận hành năm 2011. 
 Trông giống một tác phẩm nghệ thuật khổng lồ, mô hình đối xứng hình tròn với 
rất nhiều tấm gƣơng này thực chất là nhà máy điện mặt trời đầu tiên có khả năng 
sản xuất điện suốt đêm. 
 Nhà máy điện Gemasolar ở miền Nam Tây Ban Nha có tới 2.650 tấm thu năng 
lƣợng mặt trời nằm trên diện tích 185 ha. Những tấm gƣơng cầu lõm, còn gọi là 
kính định nhật, tập trung năng lƣợng bức xạ mặt trời vào một máy thu khổng lồ 
nằm ở trung tâm. Mức nhiệt độ lên tới 9000C đƣợc dùng để làm nóng các thùng 
muối nấu chảy, tạo ra hơi nƣớc để chạy các tuabin của nhà máy trị giá 428 triệu 
USD. 
 Không giống những nhà máy điện mặt trời khác, nhiệt độ đƣợc dự trữ trong 
những thùng này có thể đƣợc giải phóng trong suốt 15 tiếng, nên nhà máy vẫn hoạt 
động bình thƣờng vào ban đêm. 
 Ánh sáng mặt trời đều đặn ở khu vực miền nam Tây Ban Nha đảm bảo cho nhà 
máy hoạt động hầu nhƣ cả đêm lẫn ngày, đảm bảo cung cấp điện trong suốt 270 
ngày trong năm, nhiều hơn những nguồn năng lƣợng tái tạo khác 3 lần. 
 Để cụ thể vấn đề trên, chúng tôi đã xây dựng giáo án tích hợp liên môn trong 
bài “Gƣơng cầu lõm” môn vật lí 7 – THCS. 
 - Địa chỉ tích hợp: Gƣơng cầu lõm có tác dụng biến một chùm tia sáng song song 
thành một chùm tia phản xạ hội tụ vào một điểm và ngƣợc lại, biến đổi một chùm 
tia tới phân kì thích hợp thành một chùm tia phản xạ song song. 
 - Phƣơng pháp tích hợp: Làm thí nghiệm ảo (H8.2 – Sgk Vật lí 7), kết hợp sử 
dụng hình ảnh về lợi ích của việc dùng gƣơng cầu lõm trong đời sống và trong kĩ 
thuật. 
 6 
TIẾT 8--- BÀI 8: GƢƠNG CẦU LÕM 
A. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức 
 Học sinh có năng lực vận dụng những kiến thức các môn Vật lý, Lịch sử, Địa lí, 
Công nghệ và Giáo dục công dân để giải quyết các vấn đề về tiết kiệm tài nguyên 
và bảo vệ môi trƣờng. 
* Môn Vật lý 
- Nhận biết đƣợc ảnh của một vật tạo bởi gƣơng cầu lõm và nêu đƣợc những tính 
chất của ảnh tạo bởi gƣơng cầu lõm. 
- Nêu đƣợc ứng dụng chính của gƣơng cầu lõm là có thể biến đổi một chùm tia tới 
song song thành chùm tia phản xạ tập trung vào một điểm, hoặc có thể biến đổi 
chùm tia tới phân kì thành một chùm tia phản xạ song song. 
* Môn Địa lí 
- Trình bày đƣợc đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của từng vùng địa lí. 
- Nêu đƣợc mối quan hệ giữa nguồn cấp nƣớc và chế độ nƣớc sông. 
- Mạng lƣới sông ngòi, hƣớng chảy, chế độ nƣớc ở địa hình Việt Nam. 
+ Lớp 6: Bài 23. Sông và hồ. 
+ Lớp 7: Chƣơng 1: Các môi trƣờng địa lí 
Chƣơng 3: Môi trƣờng hoang mạc. 
* Môn Lịch sử 
 Học sinh biết đƣợc câu chuyện về nhà bác học Archimet với công trình sáng tạo 
về gƣơng cầu lõm để đánh thắng quân La Mã muốn xâm chiếm thành Syracuse - quê 
hƣơng ông. 
* Môn Công nghệ 
Nêu đƣợc vai trò của rừng và bảo vệ rừng. 
+ Lớp 7: Phần 2: Lâm nghiệp. 
* Môn Giáo dục công dân 
 Nâng cao ý thức bảo vệ môi trƣờng và tài nguyên thiên nhiên. Biết sử dụng các 
nguồn năng lƣợng thay thế để tiết kiệm năng lƣợng hóa thạch. 
+ Lớp 7: Bài 14- Bảo vệ môi trƣờng và tài nguyên thiên nhiên. 
2. Kĩ năng 
* Môn Vật lý 
- Biết cách bố trí thí nghiệm để quan sát ảnh ảo của một vật tạo bởi gƣơng cầu lõm 
và quan sát đƣợc tia sáng phản xạ qua gƣơng cầu lõm. 
 7 
* Môn Địa lí 
+ Lớp 6: Bài 23. Sông và hồ. 
+ Lớp 7: Chƣơng 1: Các môi trƣờng địa lí 
Chƣơng 3: Môi trƣờng hoang mạc. 
* Môn Công nghệ 
+ Lớp 7: Phần 2: Lâm nghiệp. 
* Môn Giáo dục công dân 
+ Lớp 7: Bài 14- Bảo vệ môi trƣờng 
3. Thái độ 
- Thái độ nghiêm túc, hợp tác khi làm thí nghiệm và yêu thích môn học. 
- Có ý thức bảo vệ môi trƣờng và thiên nhiên. Biết sử dụng các nguồn năng lƣợng 
hợp lí, hiệu quả. 
B. CHUẨN BỊ 
* GV: 
- Chuẩn bị đồ dùng học tập cho 4 nhóm: 4 gƣơng cầu lõm, 4 gƣơng phẳng, 4 màn 
chắn và 8 viên pin bằng nhau về kích thƣớc. Một gƣơng cầu lồi cho giáo viên. 
- Thông tin tích hợp giáo dục bảo vệ môi trƣờng. 
- Thông tin tích hợp giáo dục sử dụng năng lƣợng tiết kiệm và hiệu quả. 
- Hình ảnh về nhà bác học Archimet và một số công trình sáng tạo của ông. 
- Thông tin, hình ảnh về các ứng dụng của gƣơng cầu lõm trong việc bảo vệ môi 
trƣờng và tài nguyên thiên nhiên. 
- Trang thiết bị/Đồ dùng dạy học liên quan đến CNTT: Máy chiếu projecter. 
* HS: Kiến thức về sử dụng năng lƣợng tiết kiệm, hiệu quả góp phần bảo vệ môi 
trƣờng và tiết kiệm tài nguyên. 
C. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 
I. Tổ chức: Ổn định lớp- Kiểm tra sĩ số. 
II. Kiểm tra bài cũ 
HS1: Nêu tính chất của ảnh tạo bởi gƣơng cầu lồi? 
HS2: So sánh tính chất của ảnh tạo bởi gƣơng cầu lồi với tính chất của ảnh tạo bởi 
gƣơng phẳng? 
III. Bài mới 
Hoạt động của GV Hoạt động của HS 
 8 
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập 
- GV chiếu các hình ảnh giới thiệu về nhà 
Vật lí Archimet và một số công trình sáng 
tạo của ông. 
„„Năm 212 trƣớc Công nguyên, đoàn thuyền 
La Mã đang vây thành Syracuse (Hy Lạp), 
bỗng trên mặt thành xuất hiện vô số tấm 
gƣơng phản chiếu ánh nắng mặt trời, khiến 
đoàn thuyền bốc cháy. Nhà bác học Hy Lạp 
Archimet đã dùng loại gƣơng gì để thiêu 
cháy kẻ địch.’’ 
- HS quan sát màn hình. 
Nhà bác học Ac-si-met: “Hãy cho tôi một điểm tựa,tôi
sẽ nâng bổng trái đất lên”.
C¸nh tay s¾t nhÊc bæng thuyÒn giÆc b»ng hÖ thèng
rßng räc.
M¸y nÐm ®¸ sö dông nguyªn lÝ ®ßn bÈy. 
Dùng gƣơng đốt cháy thuyền giặc.
 9 
- HS nhận xét gƣơng mà Archimet dùng để 
đốt cháy thuyền giặc là gƣơng gì ? 
- GV: Bài học hôm nay sẽ giúp các em trả 
lời đƣợc câu hỏi trên. Chúng ta cùng tìm 
hiểu. 
Hoạt động 2 : Nghiên cứu ảnh của một vật 
tạo bởi gƣơng cầu lõm 
- Yêu cầu HS nhận dụng cụ và tiến hành thí 
nghiệm H8.1 theo nhóm và nhận xét ảnh 
quan sát đƣợc. 
- Yêu cầu HS đƣa ra phƣơng án thí nghiệm 
để so sánh ảnh của một vật tạo bởi gƣơng 
cầu lõm với ảnh của vật đó tạo bởi gƣơng 
phẳng. 
- Khi một vật đặt gần sát gƣơng cầu lõm thì 
ảnh của nó có tính chất gì ? 
Hoạt động 3 : Nghiên cứu sự phản xạ ánh 
sáng trên gƣơng cầu lõm. 
- GV hƣớng dẫn HS quan sát thí nghiệm ảo 
trên màn hình với trƣờng hợp: Chùm tia tới 
song song. 
- Hƣớng dẫn HS cách tạo ra chùm sáng song 
song (điều chỉnh đèn). 
- HS quan sát màn hình, nhận xét 
gƣơng mà Archimet dùng để đốt 
cháy thuyền giặc. 
- Ghi đầu bài. 
I. Ảnh tạo bởi gƣơng cầu lõm 
- HS nêu đƣợc tính chất của ảnh 
(C1)? 
- HS tự bố trí thí nghiệm để so 
sánh độ lớn của ảnh của một vật 
tạo bởi gƣơng cầu lõm với độ lớn 
của vật (C2). 
Kết luận : 
- Ảnh của một vật đặt gần sát 
gƣơng cầu lõm có tính chất: 
+ Là ảnh ảo, không hứng đƣợc 
trên màn chắn. 
+ Ảnh lớn hơn vật. 
- Khi vật đặt ở xa gƣơng thì ảnh 
của vật là ảnh thật, ngƣợc chiều 
với vật. 
II. Sự phản xạ ánh sáng trên 
gƣơng cầu lõm. 
- HS quan sát và trả lời câu C3. 
Kết luận: 
Chiếu một chùm tia tới song song 
lên một gƣơng cầu lõm, ta thu 
đƣợc một chùm tia phản xạ hội tụ 
tại một điểm ở trƣớc gƣơng. 
 10 
- Hƣớng dẫn HS quan sát thí nghiệm ảo, giới 
thiệu thiết bị hứng ánh sáng mặt trời để làm 
nóng vật. Yêu cầu HS giải thích. 
Điểm hội tụ
ánh sáng
 Tích hợp giáo dục s dụng năng lƣợng 
ti t kiệm và bảo vệ m i trƣ ng : 
+ Mặt Trời là một nguồn năng lƣợng sạch 
và nhiều vô tận. Sử dụng năng lƣợng Mặt 
Trời là một yêu cầu cấp thiết nhằm giảm 
thiểu việc sử dụng năng lƣợng hóa thạch 
nhƣ dầu mỏ, than đá, khí đốt. Nhƣ thế tiết 
kiệm đƣợc nguồn tài nguyên đang dần cạn 
kiệt, bên cạnh đó làm giảm lƣợng lớn khí 
nhà kính thải ra môi trƣờng và bảo vệ môi 
trƣờng. 
+ Một cách sử dụng năng lƣợng Mặt Trời 
đó là: Sử dụng gƣơng cầu lõm có kích thƣớc 
lớn tập trung ánh sáng Mặt Trời vào một 
điểm để đun nấu, nung chảy kim loại, sản 
xuất điện mặt trời... 
- GV hƣớng dẫn HS quan sát thí nghiệm ảo 
trên màn hình với trƣờng hợp: Chùm tia tới 
phân kì. (Hƣớng dẫn HS cách tạo chùm sáng 
phân kì bằng cách điều chỉnh đèn). 
- HS quan sát thí nghiệm ảo và trả 
lời câu C4. 
C4: Mặt trời ở rất xa nên chùm 
sáng từ mặt trời đến gƣơng coi là 
chùm tia tới song song, cho chùm 
tia phản xạ hội tụ tại một điểm ở 
trƣớc gƣơng. Ánh sáng mặt trời có 
nhiệt năng nên để vật ở chỗ ánh 
sáng hội tụ sẽ làm vật nóng lên. 
- HS quan sát và trả lời các câu C5. 
Kết luận: 
 11 
Chùm tia sáng phân kỳ xuất phát từ điểm S thích hợp tới
gƣơng cầu lõm
S
Hoạt động 4 : Vận dụng 
- GV chiếu hình ảnh. Yêu cầu HS tìm hiểu 
đèn pin. 
- HS nêu đƣợc cấu tạo của đèn: 
- Hƣớng dẫn HS bật đèn sáng, xoay nhẹ pha 
đèn để thay đổi vị trí của bóng đèn sao cho 
thu đƣợc chùm phản xạ song song từ pha 
đèn chiếu ra. 
- Yêu cầu HS vận dụng kết luận để trả lời 
câu C6 và C7. 
Một nguồn sáng nhỏ đặt trƣớc 
gƣơng cầu lõm ở một vị trí thích 
hợp, có thể cho một chùm tia phản 
xạ song song. 
III. Vận dụng 
- Cấu tạo của đèn pin: 
+ Pha đèn giống gƣơng cầu lõm. 
+ Bóng đèn đặt trƣớc gƣơng có thể 
di chuyển vị trí. 
- C6: Nhờ có gƣơng cầu lõm nên 
khi xoay pha đèn đến vị trí thích 
hợp sẽ thu đƣợc chùm sáng phản 
xạ song song, ánh sáng sẽ truyền đi 
xa mà không bị phân tán. 
ĐÈN PIN 
GƢƠNG CẦU LÕM 
* Tìm hiểu đèn pin. 
 12 
§Ìn
lại
gần
g-¬ng
§Ìn
ra
xa
g-¬ng
- Yêu cầu giải đáp tình huống đầu bài: Nhà 
bác học Archimet đã dùng gƣơng cầu lõm để 
đốt cháy thuyền địch. 
- Chiếu một số hình ảnh ứng dụng và ý 
nghĩa của gƣơng cầu lõm trong cuộc sống. 
 Tích hợp theo ch đề 
* Sử dụng gƣơng cầu lõm có kích thƣớc lớn 
tập trung ánh sáng Mặt Trời vào một điểm 
để đun nấu giúp cho những ngƣời dân ở 
vùng ngập nƣớc, lũ lụt dài ngày hay ngƣ dân 
đi biển dài ngày không thể dùng bếp đun củi 
và điện năng có thể không có để sử dụng. 
Bên cạnh đó giúp cho những ngƣời lao động 
tiết kiệm đƣợc thời gian đồng thời bảo vệ 
đƣợc sức khỏe từ việc đun củi, than đá gây 
nhiều bụi khói và khí độc ảnh hƣởng tới mắt 
- phổi. 
- C7: Muốn thu đƣợc chùm sáng 
hội tụ từ đèn phát ra thì ta phải 
xoay pha đèn để cho bóng đèn ra 
xa gƣơng. 
- Giải đáp tình huống đầu bài. 
- Quan sát tìm hiểu một số ứng 
dụng của gƣơng cầu lõm. 
 13 
 * Sử dụng gƣơng cầu lõm trong quan sát 
thiên văn, dùng gƣơng soi cho các diễn viên. 
Và dùng trong ngành y tế giúp bác sĩ nha 
khoa quan sát răng đƣợc rõ hơn. 
* Tấm gƣơng cầu lõm có kích thƣớc 3,6m X 
3,6m tập trung ánh sáng Mặt Trời vào một 
điểm có thể nung chảy thép(nhiệt độ tại điểm 
hội tụ lên tới 13000C) do các sinh viên ở 
Viện MIT-Mỹ chế tạo năm 2008. Và đây là 
cơ sở để xây dựng nhà máy sản xuất điện 
Mặt trời. Bên cạnh là hình ảnh nhà máy điện 
Mặt trời Germasolar hoạt động vào ban 
đêm, đƣợc xây dựng ở Tây Ban Nha trên 
diện tích 185 hecta với tổng số gƣơng cầu 
lõm là 2650 chiếc. Nó có thể hoạt động vào 
ban đêm là nhờ 2 bể muối đặt ở chân tháp 
với nhiệt độ bể muối lên đến 9000C. 
Nhà máy điện Germasolar. Tấm gƣơng mặt tr i có thể làm chảy thép. 
 14 
 * Ở Việt Nam chúng ta thì sao? Là một 
nƣớc nhiệt đới với bờ biển dài 3260km, 
năng lƣợng bức xạ Mặt trời hằng năm rất 
lớn, là lợi thế cho Việt Nam chúng ta sử 
dụng nguồn năng lƣợng Mặt trời. Vào năm 
2000, trung tâm Nghiên cứu thiết bị áp lực 
và năng lƣợng mới - Đại học Đà Nẵng đã 
phối hợp với các tổ chức từ thiện Hà Lan 
triển khai dự án (30 000 USD) đƣa bếp năng 
lƣợng mặt trời - bếp tiện lợi vào sử dụng ở 
các vùng nông thôn của tỉnh Quảng Nam, 
Quảng Ngãi. Dự án đã phát triển rất tốt và 
ngày càng đƣợc đông đảo nhân dân ủng hộ. 
 Với thế hệ trẻ các em, hi vọng vào một 
tƣơng lai không xa, năng lƣợng Mặt trời sẽ 
đƣợc phát triển rộng rãi hơn nữa và sử dụng 
một cách hiệu quả với tiềm năng vô tận của 
nó trên chính quê hƣơng của mình. 
IV. Củng cố 
1. Vật nhƣ thế nào có thể coi là gƣơng cầu lõm? Hãy chọn câu trả lời đúng? 
A. Pha đèn pin C. Mặt trong của cái chảo đánh bóng. 
B. Mặt trong của cái thìa inốc. D. Cả 3 vật đều đƣợc. 
2. Chiếu một chùm tia tới song song vào một gƣơng cầu lõm, chùm tia phản xạ là 
chùm gì? 
A. Song song. C. Phân kì 
B. Hội tụ tại một điểm. D. Có thể A, hoặc B, hoặc C. 
3. Ngƣời đàn ông trong hình (bên trái) đang soi gƣơng gì ? 
 15 
 a) b) 
V. Hƣớng dẫn về nhà 
- Đọc “Có thể em chƣa biết”. 
- Học thuộc ghi nhớ. 
- Trả lời câu hỏi phần I bài tổng kết chƣơng I (tr25/SGK). Tiết sau ôn tập từ bài 1 
đến bài 8. 
 * Kiểm tra đánh giá k t quả học tập 
 Kiểm tra học sinh bằng hình thức kiểm tra 15 phút. 
- Đề bài: Em hãy nêu vai trò và ý nghĩa của gƣơng cầu lõm trong việc tiết kiệm tài 
nguyên và bảo vệ môi trƣờng? 
Yêu cầu: HS cần trình bày đƣợc các nội dung sau: 
- Vai trò của gƣơng cầu lõm: Dùng để hứng ánh sáng mặt trời tập trung năng lƣợng 
nhiệt vào một điểm để đun nấu, có thể làm nóng chảy kim loại và sản xuất điện 
mặt trời. 
- Ý nghĩa: 
+ Giảm thiểu việc tiêu tốn nguồn năng lƣợng tự nhiên và hóa thạch. 
+ Hạn chế việc xây dựng thêm các nhà máy nhiệt điện cũng nhƣ thủy điện góp 
phần tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trƣờng. 
+ Làm giảm các tác động tới sự biến đổi khí hậu hiện nay. 
 * K t quả. 
- Thực hiện thực nghiệm đối tƣợng học sinh đại trà tại trƣờng THCS thị trấn Nghĩa 
Đàn. 
 Năm học 2013-2014 
 16 
Tỉ lệ đạt Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm 
dƣới 5 
Dạy học không tích hợp 
liên môn ở lớp 7D 
0 % 5.7% 48.6% 45.7% 
Dạy học có tích hợp liên 
môn ở lớp 7B. 
5.7% 45.7% 42.9% 5.7% 
 Năm học 2014-2015 
Tỉ lệ đạt Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm 
dƣới 5 
Dạy học không tích hợp 
liên môn ở lớp 7B 
0 % 2.9% 40% 57.1% 
Dạy học có tích hợp liên 
môn ở lớp 7C 
5.7% 37.1% 48.6% 8.6% 
- Thực hiện thực nghiệm đối tƣợng học sinh đại trà tại trƣờng THCS Nghĩa Hội. 
 Năm học 2014-2015 
Tỉ lệ đạt Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm 
dƣới 5 
Dạy học không tích hợp 
liên môn ở lớp 7B 
0 % 3.1% 6.3% 90.6% 
Dạy học có tích hợp liên 
môn ở lớp 7C 
3.1% 21.9% 56.2% 18.8% 
- Thực hiện thực nghiệm đối tƣợng học sinh đại trà tại trƣờng THCS Phú Thọ. 
 Năm học 2014-2015 
Tỉ lệ đạt Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm 
dƣới 5 
Dạy học không tích hợp 
liên môn ở lớp 7A 
0 % 3.5% 6.9% 89.6% 
Dạy học có tích hợp liên 
môn ở lớp 7B 
3.5% 24.1% 55.2% 17.2% 
 17 
4. Tác động c a biện pháp 
 Trong 2 năm tiến hành dạy thực nghiệm chúng tôi nhận thấy rằng nhận thức 
 của học sinh về việc vận dụng kiến thức nhiều môn học để giải quyết các tình 
huống thực tiễn dần đƣợc cải thiện. Các em biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ 
năng... thuộc nhiều môn học khác nhau để giải quyết các nhiệm vụ học tập; thông 
qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển đƣợc những năng lực 
cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và trong thực tiễn cuộc 
sống. Các em biết tổ chức các phong trào tiết kiệm năng lƣợng, bảo vệ môi trƣờng 
nhƣ: tắt đèn điện, quạt điện trƣớc khi ra khỏi lớp học; giữ vệ sinh phòng học, 
phong trào xanh - sạch - đẹp ở trƣờng học, thƣờng xuyên dọn dẹp vệ sinh xung 
quanh trƣờng học, không xả rác nơi công cộng,.Ngoài ra các em còn là các 
tuyên truyền viên tích cực cho gia đình và mọi ngƣời xung quanh biết cần phải làm 
gì để tiết kiệm năng lƣợng và bảo vệ môi trƣờng sống. Bảo vệ môi trƣờng chính là 
bảo vệ cuộc sống của bản thân và gia đình. 
 Nhận thức của các em về môn Vật lí không còn đơn giản là môn thực nghiệm 
nữa, mà còn là môn học giúp các em gần gũi hơn với môi trƣờng sống, biết làm gì 
để bảo vệ môi trƣờng, bảo vệ trƣờng học, bảo vệ gia đình, song song đó các em 
còn hăng hái xây dựng bài, nhất là những bài có tích hợp liên môn, các em rất hăng 
hái thảo luận, đƣa ra ý kiến, các nhóm tích cực đƣa ra ý kiến khiến cho các tiết học 
thƣờng đạt hiệu quả cao. 
5. Hiệu quả c a sáng ki n 
 Qua bài học này, học sinh nhận thức đƣợc việc sử dụng nguồn năng lƣợng Mặt 
Trời nhờ tác dụng của gƣơng cầu lõm là một yêu cầu cấp thiết nhằm giảm thiểu 
việc sử dụng nguồn năng lƣợng hóa thạch, do đó sẽ tiết kiệm đƣợc tài nguyên đồng 
thời bảo vệ đƣợc môi trƣờng. Ngoài ra gƣơng cầu lõm còn nhiều ứng dụng vào 
trong cuộc sống nhƣ nấu nƣớng, nấu chảy kim loại Và qua đây học sinh sẽ biết 
đƣợc lịch sử sử dụng tác dụng của gƣơng cầu lõm đã đƣợc con ngƣời ứng dụng từ 
rất lâu đời. Và biết nơi nào phù hợp cho việc dùng gƣơng cầu lõm để có hiệu quả 
tốt cũng nhƣ giáo dục ý thức bảo vệ môi trƣờng sống - một vấn đề bức thiết hiện 
nay của toàn xã hội. 
III. KẾT LUẬN 
 Thông qua thực tế, khi chúng tôi tích hợp các môn Lịch sử, Địa lí, Công nghệ, 
Giáo dục công dân vào trong bài học này tôi thấy rằng, tuy thời gian để chúng tôi 
tích hợp mỗi môn trong mỗi đơn vị kiến thức có liên quan là rất ngắn nhƣng học 
sinh thảo luận rất sôi nổi, và về nhà các em cũng đã vận dụng khá thành công 
những kiến thức đó vào trong cuộc sống hàng ngày, đôi khi các em còn đƣa ra 
nhiều ý kiến rất hay trong vấn đề bảo vệ môi trƣờng. Ngoài ra, chúng tôi còn thấy 
các em còn là những tuyên truyền viên rất tích cực về tiết kiệm năng lƣợng, bảo vệ 
môi trƣờng tại gia đình và địa phƣơng. 
 18 
 Nhƣng do chƣa có sự nghiên cứu kĩ hơn, kinh nghiệm giảng dạy còn hạn chế 
cũng nhƣ các phƣơng tiện dạy học còn thiếu, nên sự thiếu sót không tránh khỏi rất 
mong đƣợc sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để chúng tôi có thể đạt kết quả 
cao hơn trong lĩnh vực dạy học và giáo dục kĩ năng vận dụng kiến thức nhiều môn 
cho các em học sinh. 
IV. KẾT LUẬN CHUNG. 
 Dạy học nhằm góp phần quan trọng để hình thành nhân cách con ngƣời lao 
động mới, sáng tạo, thích nghi với xã hội ngày càng phát triển. Do vậy phƣơng 
pháp dạy học tích hợp phải thực hiện đƣợc các chức năng nhận thức, phát triển và 
giáo dục, tức là lựa chọn phƣơng pháp tích hợp sao cho học sinh nắm vững tri 
thức, kỹ năng, kỹ xảo và vận dụng tri thức vào thực tiễn. 
 Đặc biệt Vật lí là một môn khoa học thực nghiệm đòi hỏi phát huy cao độ tính 
tích cực, độc lập sáng tạo của học sinh trong quá trình lĩnh hội tri thức. Chính vì 
vậy để lựa chọn phƣơng pháp dạy học tích hợp trong tiết học phù hợp, ngƣời giáo 
viên cần hiểu rộng các kiến thức ở nhiều môn để nâng cao hiệu qủa giảng dạy bộ 
môn của mình. 
 Sau khi nghiên cứu tìm hiểu, đƣợc sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà 
trƣờng cũng nhƣ tổ chuyên môn, chúng tôi đã thực hiện thành công việc: “Tích 
hợp liên môn trong dạy học bài “GƢƠNG CẦU LÕM”- Vật lí 7 ” với mong muốn: 
phát triển năng lực tƣ duy; rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo cho học sinh trong việc học 
tập bộ môn Vật lí. Đồng thời phát triển năng lực giải quyết tốt các tình huống có 
vấn đề mang tính tích hợp trong thực tiễn cuộc sống. Nhằm nâng cao chất lƣợng 
bộ môn nói riêng, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục nói chung. 
 Tuy nhiên vì điều kiện thời gian, cùng năng lực chúng tôi còn có hạn, nên việc 
thực hiện đề tài này chắc hẳn không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong các đồng chí 
và các bạn đồng nghiệp trao đổi và góp ý để giúp chúng tôi hoàn thiện hơn trong 
chuyên môn. 
 Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn! 
 Nghĩa Đàn, ngày 15 tháng 3 năm 2015 
Nhóm tác giả 
 Ng Thị Thúy Nguyễn Giang Nam 
 19 
Tài liệu tham khảo 
1 - Phƣơng pháp giảng dạy vật lí. - NXB Giáo dục. 
2 - SGV Vật lí 7. - NXB Giáo dục. 
3 - SGK Vật lí 7, Địa lí 6&7, Công nghệ 7, Giáo dục công dân 7 (- NXB Giáo 
dục.) 
4 - Chuẩn kiến thức kĩ năng trong chƣơng trình giáo dục phổ thông. (Lƣu hành nội 
bộ) 
5 - Giáo dục BVMT trong môn Vật lí THCS - NXB Giáo dục. 
6 - Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị. 
7 - Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Bộ Chính trị. 
8 – Module THCS 25- Viết Sáng kiến kinh nghiệm trong trƣờng trung học cơ sở. 
 Tác giả: Phạm Viết 
Vƣợng 
9 - Thông tin trên Internet. 
 20 
Mục lục 
 Nội dung Trang 
I ĐẶT VẤN ĐỀ. 1 
II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 2 
1 Cơ sở lí luận 2 
2 Thực trạng 2 
3 Biện pháp thực hiện 3 
4 Tác động của biện pháp 17 
5 Hiệu quả của sáng kiến 17 
III KẾT LUẬN 18 
IV KẾT LUẬN CHUNG 18 
 Tài liệu tham khảo 19 
 21 

File đính kèm:

  • pdfSKKN_Tich_hop_lien_mon_trong_day_hoc_bai_Guong_cau_lom_Vat_li_7.pdf
Sáng Kiến Liên Quan