Sáng kiến kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10

I. Lý do chọn đề tài

 Người xưa từng nói :” Tiên học lễ, hậu học văn “ quá trình học văn là vừa tiếp nhận tri thức qua các tác phẩm văn chương, vừa rèn luyện các kĩ năng cần thiết để học sinh có thể hoàn thiện được văn bản như: kĩ năng diễn đạt, kĩ năng viết các đoạn văn, kĩ năng liên kết các đoạn văn để thành một bài văn mạch lạc. Trong đó kĩ năng viết các loại đoạn văn mà đặc biệt là rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 là một nội dung quan trọng, đòi hỏi người giáo viên ngữ văn phải có sự chuẩn bị chu đáo, hiểu biết về kiến thức sâu sắc và có phương pháp giảng dạy phù hợp theo tinh thần đổi mới.

 Hiện nay, việc học môn ngữ văn của đa số học sinh chỉ là đối phó để mong lấy được tấm bằng tốt nghiệp THPT, các em ít có sự đam mê, yêu thích văn chương. Mỗi khi làm bài kiểm tra là các em viết liền mạch cho hết cả bài, nghĩ gì viết nấy, bởi vậy chất lượng bài làm là không cao, giáo viên đọc bài không hiểu được các em trình bày bao nhiêu luận điểm, các luận điểm có bám sát được ý của bài văn hay không vv.Muốn các em viết được bài văn có bố cục mạch lạc, biết trình bày ý thành những đoạn văn và liên kết các đoạn văn thành bài văn mạch lạc thì việc rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn cho học sinh ngay từ lớp 10 ( kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh) là kỹ năng có nhiều điểm vận dụng việc đổi mới phương pháp đang là vấn đề mà tôi mà các bạn đồng nghiệp luôn quan tâm trăn trở.

2. Những thuận lợi và khó khăn.

2.1 Thuận lợi :

 Đã giảng dạy nhiều năm tôi nhận thấy ở chương trình ngữ văn lớp 10 THPT chưa phân ban trước đây thì các tiết học thuộc phân môn làm văn và tiếng việt chủ yếu là học lý thuyết hầu như là không có tiết thực hành, vì vậy giáo viên không có điều kiện để luyện tập, thực hành và hướng dẫn kỹ năng cho học sinh.

 Hiện nay, theo tinh thần đổi mới phương pháp và thay sách giáo khoa 2006 – 2008, thì Bộ giáo dục đã đưa vịêc phân phối chương trình một số tiết thực hành như: Thực hành các biện pháp tu từ, luyện tập viết đoạn văn thuyết minh v v Đặc biệt là phân phối chương trình còn được cấu tạo rất linh hoạt theo từng ban, từng trường, từng lớp để có được những tiết tự chọn cho từng môn phù hợp với đối tượng, bởi vậy người giáo viên có thể chủ động lựa chọn những kiến thức nào quan trọng, cần thiết để đưa vào kế hoạch tự chọn cho từng lớp mình giảng dạy.

Trong phân phối chương trình ngữ văn 10 của ban cơ bản hiện nay thì có một tiết luỵện tập viết đoạn văn thuyết minh có thể xem dây là phần kiến thức quan trọng, đặt nền móng rèn luyện kỹ năng làm văn cho học sinh ngay khi bước vào đầu cấp học cơ bản, vì vậy ngay khi phân công dạy văn lớp 10a5 một lớp có nhiều học sinh đăng kí sau này sẽ thi khối C (đại học) tôi đã lên kế hoạch để bổ sung nội dung: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh cho phần tự chọn

 

doc10 trang | Chia sẻ: myhoa95 | Lượt xem: 2106 | Lượt tải: 1Download
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH CHO HỌC SINH LỚP 10
Người thực hiện: Hoàng Thị Dung
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Văn
Thanh Hóa năm 2013
Mục lục
Trang
Phần 1: Đặt vấn đề
Lí do chọn đề tài
Những thuận lợi và khó khăn
Thuận lợi
Khó khăn
Thực trạng vấn đề.
Phần 2: Giải quyết vấn đề
Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh trong chương trình ngữ văn 10 – ban cơ bản.
Một số giải pháp hướng dẫn học sinh luyện tập viết đoạn văn thuyết minh.
Nắm kiến thức về đoạn văn nói chung.
Phân biệt đoạn văn thuyết minh với đoạn văn tự sự.
Nhận thức vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc rèn luyện viết đoạn văn thuyết minh.
Biết tìm đặt một hệ thống câu hỏi để tìm hiểu đặc điểm của đối tượng khi viết đoạn văn thuyết minh ở phần thân bài.
Phân nhóm để viết đoạn văn thuyết minh.
Phân bố thời gian hợp lý cho tiết dạy.
Cần bổ xung vào phần tự chọn để luyện tập viết đoạn văn thuyết minh.
Các bước tiến hành viết đoạn văn thuyết minh.
Lập dàn ý đại cương
Diễn đạt một ý thành một đoạn văn.
Rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10- ban cơ bản
Nắm yêu cầu cơ bản khi viết đoạn văn thuyết minh.
Nắm cấu trúc thông thường của một đoạn văn
Nắm cấu trúc của một đoạn văn thuyết minh.
Nắm các phương pháp thuyết minh để sử dụng một phương pháp hoặc kết hợp các phương pháp thuyết minh để viết các đoạn văn thuyết minh.
Sắp xếp các ý trong đoạn văn thuyết minh theo một trình tự nhất định.
Dùng từ, câu để liên kết các đoạn văn với nhau.
Kết quả.
Phần 3: Kết luận
2
2
2
3
4
4
4
6
7
7
8
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ.
I. Lý do chọn đề tài 
 Người xưa từng nói :” Tiên học lễ, hậu học văn “ quá trình học văn là vừa tiếp nhận tri thức qua các tác phẩm văn chương, vừa rèn luyện các kĩ năng cần thiết để học sinh có thể hoàn thiện được văn bản như: kĩ năng diễn đạt, kĩ năng viết các đoạn văn, kĩ năng liên kết các đoạn văn để thành một bài văn mạch lạc. Trong đó kĩ năng viết các loại đoạn văn mà đặc biệt là rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 là một nội dung quan trọng, đòi hỏi người giáo viên ngữ văn phải có sự chuẩn bị chu đáo, hiểu biết về kiến thức sâu sắc và có phương pháp giảng dạy phù hợp theo tinh thần đổi mới.
 Hiện nay, việc học môn ngữ văn của đa số học sinh chỉ là đối phó để mong lấy được tấm bằng tốt nghiệp THPT, các em ít có sự đam mê, yêu thích văn chương. Mỗi khi làm bài kiểm tra là các em viết liền mạch cho hết cả bài, nghĩ gì viết nấy, bởi vậy chất lượng bài làm là không cao, giáo viên đọc bài không hiểu được các em trình bày bao nhiêu luận điểm, các luận điểm có bám sát được ý của bài văn hay không vv...Muốn các em viết được bài văn có bố cục mạch lạc, biết trình bày ý thành những đoạn văn và liên kết các đoạn văn thành bài văn mạch lạc thì việc rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn cho học sinh ngay từ lớp 10 ( kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh) là kỹ năng có nhiều điểm vận dụng việc đổi mới phương pháp đang là vấn đề mà tôi mà các bạn đồng nghiệp luôn quan tâm trăn trở.
2. Những thuận lợi và khó khăn.
2.1 Thuận lợi : 
 Đã giảng dạy nhiều năm tôi nhận thấy ở chương trình ngữ văn lớp 10 THPT chưa phân ban trước đây thì các tiết học thuộc phân môn làm văn và tiếng việt chủ yếu là học lý thuyết hầu như là không có tiết thực hành, vì vậy giáo viên không có điều kiện để luyện tập, thực hành và hướng dẫn kỹ năng cho học sinh.
 Hiện nay, theo tinh thần đổi mới phương pháp và thay sách giáo khoa 2006 – 2008, thì Bộ giáo dục đã đưa vịêc phân phối chương trình một số tiết thực hành như: Thực hành các biện pháp tu từ, luyện tập viết đoạn văn thuyết minh v v Đặc biệt là phân phối chương trình còn được cấu tạo rất linh hoạt theo từng ban, từng trường, từng lớp để có được những tiết tự chọn cho từng môn phù hợp với đối tượng, bởi vậy người giáo viên có thể chủ động lựa chọn những kiến thức nào quan trọng, cần thiết để đưa vào kế hoạch tự chọn cho từng lớp mình giảng dạy. 
Trong phân phối chương trình ngữ văn 10 của ban cơ bản hiện nay thì có một tiết luỵện tập viết đoạn văn thuyết minh có thể xem dây là phần kiến thức quan trọng, đặt nền móng rèn luyện kỹ năng làm văn cho học sinh ngay khi bước vào đầu cấp học cơ bản, vì vậy ngay khi phân công dạy văn lớp 10a5 một lớp có nhiều học sinh đăng kí sau này sẽ thi khối C (đại học) tôi đã lên kế hoạch để bổ sung nội dung: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh cho phần tự chọn.
1.2 Khó khăn :
 Bên cạnh những thuận lợi nêu trên thì việc rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 vẫn còn nhiều khó khăn gặp phải đó là:
- Học sinh rất ngại học hay ỷ lại kiếm cớ thoái thác, trốn giời văn hoặc nếu có ở lại lớp thì cũng ngồi nói chuyện riêng, làm việc riêng cho hết giờ.
- Có một số ít các em có bắt tay vào luyện tập viết theo yêu cầu của giáo viên nhưng chỉ là đối phó và không có hiểu biết thấu đáo về kiến thức đoạn văn hay đặc điểm của văn thuyết munh nên các em không viết đúng, viết hay được, do vậy mà hiệu quả giờ học cũng chưa cao. 
 Từ những thực tế trên mà chất lượng viết bài văn thuyết minh nói riêng và viết bài văn nghị luận nói chung ở học sinh lớp 10 còn nhiều lúng túng hạn chế và kết quả điểm văn của các bài viết hệ số 2 của các em chưa cao.
3. Thực trạng của việc rèn luyện viết bài văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 THPT - ban cơ bản trong quá trình học tập môn ngữ văn.
 Trong chương trình ngữ văn trước đây không có tiết học về văn thuyết minh, do vậy không thể có bài học về luyện tập viết đoạn văn thuyết minh mà chỉ có một số kiểu bài như văn chứng minh, phân tích, bình luận .
Hiện nay, sau khi đổi mới phương pháp và thay sách giáo khoa, thì học sinh được tiếp cận với các phương thức tự sự, biểu cảm, thuyết minh và để học sinh viết được bài văn thuýêt minh thì các em được học tiết 55 – các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh; Tiết 56 lập dàn ý văn thuyết minh; Tiết 61 – tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh. Tiết 66- Phương pháp thuyết minh. Tiết 69 – Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh. Như vậy có 6 tiết vầ văn thuyết minh.
* Về phía giáo viên theo tinh thần đổi mới phương pháp thì có ý kiến cho rằng việc dạy tiết luyện tập viết đoạn văn thuyết minh là tiết học chỉ cần giáo viên ra một đề bài vể thuyết minh nrồi cho các em ngồi theo từng nhóm: Mỗi nhóm bàn bạc và viết một đoạn văn, sau đó giao viên cho các em chép một đoạn văn mẫu như thếlà xong không cần phải sửa chữa gì cho các em cả mà chỉ cần mỗi nhóm đọc phần bài làm của mình.
 Thiết nghĩ phương pháp giảng dạy như vậy hẳn sẽ không phát huy được nội lực của các em, đặc biệt chưa rèn luyện được kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh cho các em và hiệu quả sẽ không tốt.
* Về phía học sinh :
Thông thường ở giờ thực hành hay luyện tập, các em rất ngại phải làm việc, chỉ chờ khi nào cô cho chép đoạn văn mẫu là ghi vào vở rồi ghi xong cũng không hiểu đoạn văn thuiyết minh có gì khác đoạn văn tự sự hay các đoạn văn khác, cũng không cần hiểu hình thức và nội dung đoạn văn thuyết minh là gì ? Bởi vậy chất lượng của việc học tập bộ môn là chưa cao.
Còn một số đông học sinh không có kiến thức về kỹ năng viết đoạn văn nói chung và kỹ năng viết đoạn văn cho từng phần ở bài làm văn như mở bài, thân bài, kết bài nói riêng nên các em nghĩ rằng cứ viết khoảng 7,8,9 dòng thế là được một đoạn văn, còn khong cần biết nội dung và hình thức của đoạn văn có đảm bảo yêu cầu hay không. Đây là điều khiến tôi băn khoăn và suy nghĩ rất nhiều .
 Khảo sát chất lượng của 2 lớp vào đầu năm học tôi đã thu được kết quả như sau:
Lớp
Sĩ số
Ban
Loại giỏi
Loại khá
Loại TB
Loại yếu
10A5
48
Cơ bản
Không
10 em
32 em
6 em
10A6
47
Cơ bản
Không
9 em
31 em
7 em
Trước thực trạng trên, tôi đã nhận thức rằng: Rèn luỵên kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 là vắn đề quan trọng và cần thiết để giúp các em đạt hiệu quả cao trong học tập bộ môn Ngữ văn. Từ nhận thức này tôi đã cố gắng trong công tác giảng dạy nhiều hơn để giúp các em học tập tốt.
4. Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm;
Viết sáng kiếnkinh nghiệm về việc : Rèn luyện kỹnăng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 THPT, đây là một đề tài tôi đã trăn trở và suy ngẫm rất nhiều, tôi muốn qua việc trình nghiệm bày ở đây để trao đổi với các bạn dồng nghiệp những suy nghĩ và kinh của bản thân để từ đó nâng cao hiệu quả trong giảng dạy môn ngữ văn ở nhà trường đặc biệt là chương trình ngữ văn 10 - cơ bản .
Viết đề tài này bản thân tôi muốn thể hiện những nhận thức ban đầu về kiến thức lý thuýet làm văn để áp dụng vào thực hành trong giờ luyện tập viét đoạn văn thuyết minh.
 Từ nhận thức hiểu biết và kinh nghiệm của một người giáo viên để giúp các em nhận biết nhanh chóng, có ý thức học tập, tiếp thu, rèn luyện viết đoạn văn thuyết minh một cách thuần thục, từ đó các em hoàn thiện được bài thuyết minh nói riêng và viết một văn bản nói chung . Để từ đó các em yêu thích học văn và thấy được cái hay cái đẹp của các tác phẩm văn chương.
PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh trong chương trình ngữ văn lớp 10.
- Giúp ta hiểu rõ dàng, đầy đủ, chính xác về sự vật, hiện tượng cần được thuyết minh.
- Giúp truyền đạt nhiều tri thức về sự vật đến với người đọc 
2. Một số giải pháp khi hướng dẫn học sinh luyện tập viết đoạn văn thuyết minh .
Giúp học sinh nắm vững về kiến thức viết đoạn văn nói chung.
Để làm được điều này, giáo viên cần yêu cầu học sinh nhắc lại khái niệm về đoạn văn ngay ở đầu tiết học. Đây cũng là cách kiểm tra bài cũ của học sinh trong giờ học. 
Khái niệm: Đoạn văn là một phần đoạn trích của văn bản, được trích từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng, nhằm diễn đạt một ý hoàn chỉnh. Việc nhắc lại khái niệm này sẽ giúpcác em có sự vững vàng về kién thức lý thuyết đoạn văn. 
2.2. Giúp học sinh phân biệt được đoạn văn thuyết minh và các đoạn văn khác, ví dụ : đoạn văn tự sự...
Trên cơ sở các em đã hiểu khái niệm về đoạn văn, giáo viên cần phân biệt nhanh sự khác biệt giữa đoạn văn thuyết minh và các đoạn văn khác, ví dụ như đoạn văn tự sự ...
Các đoạn văn này đều có hình thức giống nhau nhưng có khác biệt về nội dung.
Đoạn văn thuyết minh
Đoạn văn tự sự
Nội dung giới thiệu về một đặc điểm của đối tượng được thuyết minh
Nội dung kể về một sự việc được tự sự
2.3. Giúphọc sinh nhận thức được vị trí, vai trò và tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuýêt minh.
Kiến thức về đoạn văn chỉ là bước đầu tiếp cận về lý thuyết, thực hành luyện tập viết đoạn văn thuyết minh mới là khâu quan trọng, quyết định để các em có thêm một kĩ năng viết trong quá trình viết bài văn, từ đó giúpcác em khắc sâu kiến thức lý thuyết đã học 
Rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nói chung và kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh nói riêng là một khâu đột phá để các em hoàn thiện một bài văn thuyết minh . Nếu các em viết được đúng các đoạn văn về hình thức : Có viét hoa lùi đầu dòng ở đầu đoạn và có chấm xuống dòng ở cuối đoạn, đồng thời đọc văn bản phải đảm bảo về nội dung là giớ thiệu được một đặc điểm của đối tượng thì các em sẽ tiếp ttục triển khai được các đoạn tiếp theo bằng cách sẽ giới thiệu các đặc điểm tiếp theo của đói tượng. Như vậy khi các em đã viết được các đoạn văn thì sau đó giáo viên chỉ cần hướng dẫn các em liên kết đoạn thì sẽ có một bài văn mạch lạc.
2.4. Giáo viên giúp học sinh biết tìm đặt một hệ thống câu hỏi để tìm hiểu dặc điểm của đối tượng khi viết đoạn văn thuyết minh ở phần thân bài.
Nếu văn tự sự thiên về kể việc – mỗi đoạn văn có thể kể một chi tiết, một sự việ thì văn thuyết minh thiên về giới thiẹu đặc điểm của đối tượng – mỗi đoạn văn thuyết minh sẽ giới thiệu một đặc điểm của đối tượng được thuyết minh , do vậy người viết bài văn thuyết minh phải tìm hiểu xem đối tượng thuyết minh có bao nhiêu đặc điểm. Có thể tìm hiểu đặc điểm về hình thức – nội dung đối tượng, có thể tìm hiểu về không gian của đôí tượng vv...Dựa vào những căn cứ này để giáo viên giúp học sinh định hình và tìm hiểu để lựa chọn hệ thống các câu hỏi tìm ý cho mỗi đoạn văn sao cho phù hợp với đối tượng, ví dụ :
Đề bài : Anh ( chị ) hãy viết bài văn thuyết minh giới thiệu về một danh lam thắng cảnh ở quê hương. 
Để viết được các đoạn văn ở phần thân bài thì học sinh cần xác định được mình sẽ giới thiệu danh lam thắng cảnh gì ở phần mở bài rồi xác định hệ thống câu hỏi tìm ý cho phần thân bài như sau ( Gứa sử giới thiệu về chùa một cột ) 
Câu 1 : Nhìn từ xa, chùa một cột có hình dáng như thế nào. 
Câu 2 : Lại gần chùa một cột có cấu trúc ra sao.
Câu 3 : Mái vòm của chùa một cột trông như thế nào.
Câu 4 : Cấu trúc không gian bên trong của chùa một cột trông như thế nào.
Câu 5 : Chất liệu của chùa một cột của người xưa là gì ?
Câu 6 ; Kiến trúc của chùa có đặc điểm nổi bặt gì vv... ?
Dựa vào hệ thống câu hỏi trên để học sinh có thể trả lời mỗi câu hỏi và trình bày thành một đoạn văn sẽ giới thiệu được một đặc điểm, một chi tiết của chùa một cột .
2.5. Căn cứ vào các đặc điểm của đối tượng được thuyết minh, giáo viên có thể phân nhóm (4 nhóm) để mỗi thành viên trong một nhóm viết được một đoạn văn được phân công của nhóm mình: ví dụ vẫn với đề bài trên 
Giáo viên có thể treo tranh chùa một cột và yêu cầu các nhóm viết đoạn văn :
Nhóm 1 : Giới thiệu chung về chùa một cột 
Nhóm 2 : Cấu trúc không gian bên trong của chùa một cột trông như thế nào.
Nhóm 3 : Kiến trúc nổi bật của chùa một cột 
Nhóm 4 : Mái vòm của chùa một cột trông như thế nào.
Cho học sinh viết trong khoảng 5 đến 6 phút rồi giáo viên yêu cầu các nhóm trình bày ( gọi 2 em đại điện cho mỗi nhóm ).
Giáo viên đối chiếu cách viết của 2 em rồi nhận xét mặt tốt và hạn chế của mỗi em để hướng đẫn các em viết đoạn văn cho cả nhóm.
Giáo viên có thể cho điểm các em viết được đoạn văn tốt để khích lệ các em trong quá trình học bài. 
2.6. Giáo viên cần phân bổ thời gian hợp lý cho tiết dạy .
Mỗi tiết học giáo viên cần dành ra khoảng thời gian 4-5 phút để kiểm tra việc học bài cũ và làm bài tập ở nhà, dành khoảng 5-6 phút nhắc lại kiến thức. Thời gian còn lại giáo viên sẽ hướng dẫn luỵên tập viết đoạn văn cho từng nhóm, nhận xét bài làm và cho điểm các em làm bài tốt để khuýên khích.. Phần cuối của tiết dạy giáo viên củng cố lại kiến thức đoạn văn thuyết minh và giao bài tập cho các em về nhà làm để chuẩn bị cho tiết học sau.
2.7. Cần có sự chuẩn bị kiến thức cho thêm vào phần tự chọn để học sinh tiép tục được củng cố kiến thức và tiếp tục được rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh .
3. Các bước viết đoạn văn thuyết minh.
3.1. Lập dàn ý đại cương 
3.2.Diễn đạt một ý thành một đoạn văn 
a. Trả lời câu hỏi :
* Định viết đoạn văn nào - Đoạn ấy nằm ở vị trí nào trong bài văn 
* Phải xắp xếp các ý theo trình tự nào 
* Dùng phương pháp thuýêt minh nào
b. Viết và sửa chữa :
* Viết toàn bộ đoạn văn ra giấy nháp rồi kiểm tra xem đoạn văn đã rõ ràng và nhất quán chưa? 
* Chủ đề đoạn văn được thể hiện chưa?
* Dùng phương pháp thuyết minh có phù hợp không? 
4. Rèn luỵên kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 10 THPT ban cơ bản .
4.1. Nắm yêu cầu khi viết đoạn văn thuyết minh 
- Tập trung làm rõ một ý chung, một chủ đề chung thống nhất và duy nhất 
- Liên kết chặt chẽ với các đoạn văn trước, sau nó 
- Diễn đạt chính xác, trong sáng, gợi cảm, hùng hồn.
4.2. Giúp học sinh nắm được cấu trúc thông thường của một đoạn văn 
- Cấu trúc thông thường của một đoạn văn gồm 3 phần 
+ Mở đoạn 
+ Phát triển đoạn 
+ Kết thúc đoạn 
4.3. Tìm hiểu cấu trúc thông thường của một đoạn văn giúp học sinh nắm được cấu trúc của đoạn văn thuyết minh là (so sánh với đoạn văn tự sự)
- Phần phát triển đoạn của đoạn thuyết minh phải giới thiệu và làm rõ được một đặc điểm của đối tượng thuyết minh 
- Phần phát triển đoạn của đoạn tự sự phải kể được một chi tiết hay một sự việc 
4.4. Giúp các em nắm vững các phương pháp thuyết minh để sử dụng một phương pháp hoặc kết hợp các phương pháp thuyết minh để viết đoạn văn thuyết minh
* Một số phương pháp thuyết minh thường dùng là:
- Định nghĩa 
- Chú thích 
- Phân tích 
- Phân loại 
- Liệt kê
- Giảng giải nguyên nhân - kết quả 
- So sánh 
- Nêu ví dụ 
- Dùng số liệu
Trong thực tế, phương pháp thuyết mih còn đa dạng và phong phú hơn nhiều, người viết có thể lựa chọn và sử dụng sáng tạo các phương pháp trên.
* Việc lựa chọn vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo các nguyên tắc là: Không xa rời mục đích thuyết minh; làm nổi bật bản chất và đặc trưng của sự vật hiện tượng; Để tiếp nhận dễ dàng và hứng thú
4.5. Giúp học sinh nhận thức rõ phải sắp xếp các ý trong đoạn văn thuyết minh theo trình tự để đảm bảo tính chặt chẽ, mạc lạc của đoạn văn thuyết minh .
- Trình tự thời gian 
- Trình tự không gian 
- Trình tự nhận thức 
- Trình tự phản bác – chứng minh 
4.6. Giúp học sinh biết dùng từ liên kết câu và dùng những câu văn liên kết các đoạn văn với nhau.
Ví dụ : Dùng các từ ngữ và câu văn như 
+ Trở lên trên 
+ Với, qua, và
+ Nói tóm lại 
+ Qua tìm hiểu, chúng ta nhận thấy rằng . 
5. Kết quả 
Rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh tôi đã thu được kết quả như sau: 
- Bước đầu các em đã có kỹ năng thực hành viết được đoạn văn thuyết minh, biết viết các đoạn văn về nội dung và hình thức trên cơ sở phân biệt được sự khác nhau giữa đoạn văn thuyết minh và các đoạn văn khác 
 Khảo sát chất lượng ở hai lớp vào cuối năm, tôi đã thu được kết quả là :
Lớp 
Sĩ số 
Ban 
Loại giỏi 
Loại khá
Loại TB
Loại yếu 
10A5
48
Cơ bản 
2 em
16 em
29 em
1 em
10A6
47
Cơ bản
1 em
15 em
28 em
3 em
So sánh kết quả trên tôi nhận thấy chất lượng của mỗi lớp đã tăng cao hơn so với đầu năm.
Lớp 10A5 loại giỏi tăng 2 em, loại khá tăng 6 em, loại yếu giảm 5 em, loại trung bình giảm 3 em 
Như vậy rèn các kỹ năng bộ môn cho học sinh lớp 10 trong đó có kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh đã góp phần nâng cao chất lượng bộ môn văn lớp 10 ban cơ bản.
PHẦN THỨ 3 : KẾT LUẬN 
 Đổi mới phương pháp giảng dạy đang là vấn đề được tất cả giáo viên quan tâm và vận dụng trong công tác giảng dạy của mình, áp dụng đổi mới phương pháp trong từng bài dạy đang là điều trăn trở và tâm huyết cho mỗi người thầy đứng lớp. Trong quá trình giảng dạy người thầy cô luôn giữ một vị trí, vai trò quan trọng, giúp học sinh khám phá cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn chương và hình thành một số kỹ năng thực hành, trong đó kỹ năng viết đoạn văn thuyết minh trên đây là kinh nghiệm của bản thân khi dạy bài luyện tập viết đoạn văn thuyết minh ở lớp 10 THPT thuộc ban cơ bản. Tôi mong muốn được các ban đồng nghiệp cùng chia sẻ và góp ý để hoàn thiện hơn .
 Tôi xin chân thành cảm ơn ! 
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hóa, ngày 08 tháng 4 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)
Hoàng Thị Dung

File đính kèm:

  • docskkn_ren_luyen_ky_nang_viet_doan_van_thuyet_minh_cho_hoc_sinh_lop_10_2072.doc
Sáng Kiến Liên Quan